Moslims in het Westen kunnen veel betekenen, zegt de Amerikaanse hoogleraar Ahmet T. Kuru. Als ze vrij denken, kunnen ze de islamitische wereld in de vaart der volkeren opstuwen, denkt hij, én de relaties met het Westen verbeteren.
Een van de punten die Kuru maakt in zijn boek is dat vroege moslims veel leerden ván de klassieke oudheid en veel leerden áán West-Europa. “Vroege moslims hadden zelfvertrouwen, dus stonden ze open om van andere culturen te leren. De moslims van vandaag zouden weer dat zelfvertrouwen en die ruimdenkendheid moeten hebben.”
“In mijn boek leg ik uit dat de belangrijkste reden voor problemen in de moslimwereld de alliantie tussen islamitische wetenschappers en de staat is. Deze alliantie bestond niet tijdens de wetenschappelijke en economische gouden tijd van de moslims: ze ontstond pas na de 11de eeuw. En dat leidde geleidelijk aan tot stagnatie. Daarom pleit ik nu voor een hernieuwde scheiding tussen islamitische wetenschappers en de staat.
Het is een heel lang verhaal in het kort: maar terwijl in Europa de scheiding tussen kerk en staat werd geïnstitutionaliseerd, maakte de islamitische wereld een omgekeerd proces mee, en ontstond er een alliantie tussen wetenschappers en de staat. De geestelijke klasse was economisch onafhankelijk, maar raakte zowel economisch als ideologisch steeds meer verbonden aan de staat. En die klasse werd orthodoxer. Die oelama-staat-alliantie, zoals ik het noem, heeft onafhankelijke denkers en handelaren gemarginaliseerd. En dat heeft tot op de dag van vandaag geleid tot intellectuele en economische stagnatie.”
“Moslims zouden dat artistieke, wetenschappelijke en educatieve van Europa moeten kopiëren. De vicieuze cirkel, die vroeger ook in Europa bestond, is te doorbreken als moslims de juiste inspiratie en creativiteit uit de geschiedenis weten te halen en een onafhankelijke intellectuele klasse creëren.”
Hoe waarschijnlijk is zo’n onafhankelijke intellectuele klasse onder autoritaire regimes?
“Onwaarschijnlijk. Maar moslims hebben intellectuelen nodig die hen kunnen leiden in de wetenschap en religie. De moslims in westerse democratieën zouden daarvoor een kweekvijver kunnen zijn. Intellectueel kunnen ze impact hebben, maar daarvoor moeten ze productief en onafhankelijk zijn, en niet ook zelf worden beïnvloed door buitenlandse overheden of organisaties. Ze moeten een kritische en analytische blik ontwikkelen en niet vanuit etnisch-nationalistische reflexen hun herkomstlanden papegaaien.”
“Er is veel om te leren van het Westen en moslims zouden daar ontspannen mee om moeten gaan: ook zij hebben bijgedragen aan de totstandkoming van westerse vooruitgang met hun civilisatie en aanvullingen tijdens de transitie van de oude Griekse filosofie naar Europa. Ook wij moslims hebben bijgedragen aan de Europese beschaving en we mogen trots zijn op die rol in de geschiedenis.”
https://www.trouw.nl/religie-filosof...maken~b32392cd