Hoe racistische flutstudies er weer tussendoor glippen
Zwarte mensen een lager IQ dan witte? Totale onzin, stelt de Britse wetenschapsjournalist Angela Saini. Toch ziet ze hoe rassentheorie en eugenetica terugkruipen in de wetenschap en zo ook het politieke debat beïnvloeden.
Angela Saini krijgt wel eens te horen dat ze behoort tot het 'kaukasische ras'. De wetenschapsjournalist lacht er besmuikt bij: 'Ik bedoel, wat betekent dat, kaukasisch? En waarom behoor ik daar als kind van Indiase immigranten toe, terwijl het in een andere context vaak wordt gebruikt om witte mensen aan te duiden?'
Saini, gelauwerd wetenschapsjournalist, koestert al haar hele leven een fascinatie voor ras, als maatschappelijk en wetenschappelijk verschijnsel. 'Ik denk dat die fascinatie voortkomt uit mijn eigen ervaringen. Ik ben opgegroeid in het Engeland van de jaren tachtig, waar grote raciale spanningen intens voelbaar waren, ook voor mij als kind. In de buurt waar ik leefde, Zuid-Oost London, werd de jonge zwarte student Stephen Lawrence doodgestoken. Een moord met racistische motieven die veel media-aandacht kreeg en een enorme indruk op mij maakte. Daarnaast ben ik altijd gefascineerd geweest door de vraag: hoe denkt de wetenschap over ras?
Nepuniversiteit
De 37-jarige Saini, geboren en getogen in het Verenigd Koninkrijk en opgeleid als ingenieur, heeft er haar levensmissie van gemaakt om onzinnige wetenschap en falende academische instituten te ontmaskeren. Als BBC-journalist won ze de Prix Circom Award voor haar tv-documentaire A Degree of Deception, waarin ze de frauduleuze praktijken onthulde van the Irish International University, een nepuniversiteit die al tien jaar met name buitenlandse studenten lokt onder de valse voorwendselen van academisch prestige.
Vorig jaar publiceerde Saini haar bestseller Inferior: How Science Got Women Wrong. Saini onderzocht de wetenschap van sekseverschillen, en stuitte op een wereld van seksisme en vooroordelen. Zo had Darwin weliswaar gelijk over de oorsprong van de mens, maar hij zat er hopeloos naast toen hij in The Descent of Man schreef dat mannen nu eenmaal excelleren op het gebied van 'deep thought', rede en verbeelding. 'De man is uiteindelijk superieur aan de vrouw', zo concludeerde Darwin.
Wetenschappelijk racisme
'Darwin was geniaal, en absoluut geen slechte man', zegt Saini. 'Maar ook geniale wetenschappers kunnen fouten maken.' Saini beschrijft in Inferior hoe vooroordelen over sekse nog steeds vat hebben op de wetenschap, en hoe de academische wereld nog steeds gebukt gaat onder seksisme. Inferior werd door de wetenschappelijke tijdschriften Scientific American, Physics World en New Humanist en het boekenplatform Goodreads verkozen tot boek van het jaar.
Voor haar volgende boek, What Are You: The Mad Science of Race, And its Fatal Return, richt Saini haar pijlen op een andere academische omissie: de comeback van het wetenschappelijk racisme. Ze dook in de wereld van race realists, ('rasrealisten'), en aanhangers van human biodiversity, zoals de huidige voorstanders van eugenetica zichzelf noemen. Dit zijn niet alleen bloggers en politieke activisten, Saini constateert een zorgelijke trend van wetenschappelijk racisme binnen de academische wereld.
Hogere intelligentie
Een pijnlijk voorbeeld is het recente schandaal rondom University College Londen (UCL), een van de meest prestigieuze universiteiten van de wereld. Een studentenblad onthulde dat op deze universiteit al minstens drie jaar een heimelijk symposium over eugenetica wordt gehouden, genaamd de London Conference on Intelligence. Tot de genodigden van deze besloten conferentie behoren onder meer psycholoog Richard Lynn, die stellig gelooft dat sommige etnische groepen een hogere intelligentie hebben dan anderen en in 1974 schreef: 'Wat nodig is, is niet een genocide, of het vermoorden van populaties van incompetente culturen, maar we moeten wel realistisch nadenken over het uitfaseren van dit soort mensen.' Ook te gast: Toby Young, bestuurslid van een overheidsorgaan dat moet toezien op de kwaliteit van hoger onderwijs. Young is enthousiast over wat hij 'progressieve eugenetica' noemt. Zo stelt hij voor dat arme mensen met een laag IQ een embryo moeten kunnen selecteren met de hoogste intelligentiescore, iets wat nu nog niet mogelijk is.
Het bestuur van UCL zegt geen toestemming te hebben verleend aan een conferentie over rassenverbetering.
Maar het incident staat niet op zichzelf, constateert een ongeruste Saini. 'Neem Richard Lynn, redactielid van het dubieuze tijdschrift Mankind Quarterly. Deze man heeft een plek in de 'editorial advisory board' van Personality and Individual Differences, een wetenschappelijk tijdschrift van Elsevier, uitgever van de meest vooraanstaande wetenschappelijke titels als The Lancet en Cell. Lynn zit samen met de hoofdredacteur van Mankind Quarterly, Gehrard Meisenberg in de adviescommissie van Intelligence, een andere wetenschappelijke uitgave van Elsevier. Ik heb Elsevier hierop aangesproken, maar ze beroepen zich op academische vrijheid, zij vinden het kennelijk in orde dat dit soort mannen, die nauwelijks wetenschappelijke geloofwaardigheid hebben en niet verbonden zijn aan prestigieuze instellingen, toch invloed hebben op de koers van deze titels.'
Waarom besloot u juist nu een boek te schrijven over de wetenschap van ras?
'Er zijn al verschillende boeken verschenen over ras en wetenschap. Maar nu de politieke arena volledig gepolariseerd is, en identiteitspolitiek het debat domineert, leek het me een goed moment om in de wetenschap van ras te duiken, met oprechte nieuwsgierigheid: hoe ziet die wetenschap eruit?'
Even voor de goede orde: bestaan er verschillende menselijke rassen?
'Nee, er is maar een menselijk ras, en 'ras' heeft überhaupt weinig betekenis in de humane biologie. Wij mensen verschillen amper van elkaar, op oppervlakkige kenmerken als bijvoorbeeld huidskleur na, en als we al verschillen dan is de variatie tussen individuen binnen een groep velen malen groter dan de variatie tussen bevolkingsgroepen. Het zou bijvoorbeeld goed kunnen dat ik genetisch meer verwant ben aan jou, dan aan mijn Indiase schoonmoeder.
'Sociologisch is het begrip ras wel belangrijk, omdat ras inmiddels een maatschappelijke of politieke identiteit is. Ras is zo lang gebruikt om mensen te definiëren en te discrimineren, dat het een werkelijkheid heeft geschapen. Toch bestaat er een obsessie onder een kleine groep onderzoekers naar ras als biologisch verschijnsel. Ze publiceren hun bevindingen veelal in flutbladen, maar er glipt er steeds vaker eentje tussendoor, het reguliere wetenschappelijke debat in.'
Hoe ziet de wereld van rasrealisten en aanhangers van 'humane biodiversiteit' eruit?
'Het gaat om een klein maar zorgelijk netwerk van mensen binnen en buiten de wetenschap. Sommigen noemen zich 'rasrealist', zoals de Amerikaanse publicist Jared Taylor, de oprichter van het online magazine American Renaissance. Naar zijn idee zijn witte mensen slimmer dan zwarte, en Aziatische bevolkingsgroepen weer intelligenter dan westerse.
'Taylor predikt een vrijwillige scheiding van rassen en is een invloedrijke stem binnen de alt-rightbeweging. Andere bloggers, forumbezoekers en publicisten noemen zichzelf aanhangers van HBD: humane biodiversiteit. En dan heb je wetenschappelijke titels als Mankind Quarterly, waar Jared Taylor ook weer in publiceert. Voor mij komt het neer op hetzelfde: wetenschap misbruiken om je eigen racisme te legitimeren. Veel van deze publicisten zijn met elkaar verbonden, en worden gefinancierd door instituten als The Pioneer Fund.'
Hoe verklaart u dat rassentheorie en eugenetica opeens weer terug zijn in zowel de wetenschap als de politiek?
'Dit heeft alles te maken met de polarisatie in het politieke debat, de reactionaire tegenbeweging die volgt op de emancipatie van minderheden. Maar vergis je niet, wetenschappelijk racisme is eigenlijk nooit echt weggeweest. Eugenetica - de leer van rassenverbetering - was tot de Tweede Wereldoorlog sowieso enorm populair. Neem Winston Churchill, een groot voorstander van sterilisatie om zo de uitdijing van de 'the feeble-minded' tegen te gaan. Maar ook progressieve politici en denkers waren enthousiast over het idee van 'raciale hygiëne' als manier om alcoholisme en criminaliteit tegen te gaan.'
De Tweede Wereldoorlog maakte een einde aan de openlijke lofzang op eugenetica, toen de nazi's zes miljoen joden vernietigden als onderdeel van een groot rasverbeteringsproject. Unesco deed in 1950 eugenetica zelfs volledig in de ban. Saini: 'Maar ook daarna bleven theorieën over rassenverbetering in zwang. In de VS zijn tot in de jaren zeventig sterilisaties uitgevoerd op minderheden, in de veronderstelling dat sociale problemen zo werden bestreden.'
https://www.volkskrant.nl/wetenschap...4e887ddbcf1be7
1/2