'Hé klootzak, waarom heb je haar niet verteld dat ik je neef ben?' Het groepje jongens in het Noord-Marokkaanse kuststadje Al Hoceima heeft net een meisje begroet en een van hen is bang dat hij geen goede indruk heeft gemaakt. 'Ze stond me zo stom aan te kijken, ze denkt zeker dat ik een boer ben.' De jongens spreken Nederlands, hoewel niets in hun uiterlijk erop wijst dat ze geen Marokkaan zijn.
In de maanden juli en augustus verandert het slaperige stadje tussen de rotskust van de Middellandse Zee en de eucalyptuswouden van het Rifgebergte van aanzien. In de witte huizen wonen zo'n 50 duizend mensen, maar in het vakantieseizoen verdubbelt dat aantal zich.
Auto's met Nederlandse kentekens vullen de straten, met wat Belgische en Duitse er tussendoor. Op de terrassen van de koffiehuizen en op de nog onontgonnen stranden ten westen van de stad wordt het Berbers als voertaal verdrongen door het Nederlands. Uit de openstaande ramen van de huizen klinken flarden van Nederlandse gesprekken. 'Ima' (Berbers voor mama) 'waar heb je m'n handdoek gelaten?', roept een meisjesstem.
Al Hoceima is het centrum van het gebied waar Nederland in de jaren zestig gastarbeiders ronselde. Door de overkomst van hun gezinnen naar Nederland en de bloeiende huwelijksmarkt die Marokkaanse bruiden en bruidegommen naar Nederland brengt, heeft de vervlechting van culturen enorme proporties aangenomen.
De zomerse trek naar het oude vaderland wordt elk jaar groter. En luidruchtiger. De Marokkaanse Nederlanders laten de muziek zo hard mogelijk uit hun Mercedes of BMW schallen, als zij aan het begin van de avond tussen de flanerende jongeren door naar beneden laveren op de kronkelweg richting haven. Anderen komen met de bijna dagelijks landende vliegtuigen. Normaal heeft Royal Air Maroc wekelijks twee vluchten tussen Nederland en het Rifgebied, één op Al Hoceima en één op het oostelijker gelegen Nador. In de zomer komen daar zeker vijf vluchten per week bij.
De meeste Marokkanen in Nederland hebben familie in deze onherbergzame en arme streek. Ze voelen zich verbonden met de achterblijvers, sturen regelmatig geld en gaan er 's zomers bepakt met cadeaus met het hele gezin op vakantie. Voor de in Nederland opgegroeide kinderen is dat niet altijd een genoegen.
Zaki (21) en Redouan (16) zitten op het strand van Tara Youssef, een kilometer ten westen van de stad, een stickie te roken. Ze komen uit Amsterdam, is aan hun accent te horen, en ze vinden het maar niks, deze verplichte vakantie met hun ouders in Marokko. Redouan: 'Er zijn hier veel dieven en bedelaars, meneer. Ik ging gisteren geld wisselen bij de goudhandelaren in de stad, en kreeg onmiddellijk zo'n gek achter me aan. Ik zal blij zijn als ik weer terug ben.'
Zijn vriend Zaki, die in Nederland is geboren, spreekt geen woord Berbers, en ook geen Arabisch, de officiële taal van Marokko. Dat hij niet kan communiceren met de lokale bevolking vindt hij geen probleem. 'Ik wíl helemaal niet met ze praten', zegt hij verveeld.
Terwijl in Nederland wordt geklaagd dat Marokkaanse ouders thuis met hun kinderen Marokkaans praten, waardoor ze het Nederlands niet onder de knie krijgen, heeft de bevolking van Al Hoceima tegenovergestelde zorgen. 'Veel Marokkaanse ouders van de tweede generatie spreken thuis juist wel Nederlands met hun kinderen', zegt Mustapha, een 45-jarige advocaat. 'Er komen hier 's zomers steeds meer kinderen die geen Berbers spreken. Dat is slecht voor onze cultuur, die toch al wordt bedreigd. En het is slecht voor de identiteit van die kinderen, die het gevoel hebben nergens meer bij te horen. Ze zijn ontworteld.'
DE Rif, een uitloper van het Atlasgebergte, is een van de meer problematische gebieden van Marokko. Door de ontoegankelijkheid van de streek hebben de plaatselijke Berber-stammen, die elk voor zich een sterk gevoel van onafhankelijkheid hadden, zich lang weten te onttrekken aan de invloed van de Arabische machthebbers in de hoofdstad Rabat. Onder leiding van de legendarische verzetsheld Abdelkrim el-Khatabi boden zij ook heftig verzet tegen de Spanjaarden, die in de jaren twintig dit deel van Marokko koloniseerden.
Na de onafhankelijkheid van Marokko in 1956 werd een opstand in de Rif hardhandig neergeslagen door een legermacht onder leiding van kroonprins Hassan, de latere koning Hassan II. Daarna is het nooit meer goed gekomen tussen hem en de Riffijnen, die zich verwaarloosd en gediscrimineerd voelen. De hasjteelt en de smokkel vanuit de Spaanse enclaves Ceuta en Melilla werden de belangrijkste middelen van bestaan. Het bestuursapparaat, tot en met de politieman in de straat, wordt geheel bemand door Arabieren uit andere delen van Marokko, waardoor de bevolking zich nog steeds gekoloniseerd voelt.
Nergens in Marokko werden vorig jaar juli de portretten van de overleden Hassan II, die nooit meer een stap in het gebied had durven zetten, zo snel vervangen als hier. Temeer daar zijn zoon en opvolger Mohammed VI onmiddellijk naar het gebied afreisde, en grote geestdrift bij de bevolking wekte. De inwoners van Al Hoceima zien Mohammed VI als 'hun' koning, al is de hoop op verandering inmiddels geluwd.
Bijna wekelijks vertrekken van hieruit 's nachts bootjes met illegale emigranten naar Spanje. De reis naar 'de overkant' duurt veel langer dan de bekendere route via de nauwe Straat van Gibraltar in het westen. 'Maar het is ook veiliger', zegt Jamila, die juist een telefoontje uit Malaga heeft gekregen dat haar zus daar veilig is aangekomen. 'Het water is rustiger, en er is minder politiecontrole aan beide kusten.'
Illegaal in Europa aangekomen, is het de kunst daar een bruid of bruidegom te vinden en zo verblijfspapieren te verwerven. Daarom is het zomerseizoen in Al Hoceima ook het trouwseizoen. Over de met palmen omzoomde Boulevards Mohammed V en Abdelkrim el-Khatabi komt 's avonds de ene na de andere bruidsstoet van druk claxonnerende auto's voorbij, waarbij de Nederlandse nummerborden ver in de meerderheid zijn. Tot diep in de nacht kun je de knallende vuurpijlen en rotjes horen waarmee de huwelijken worden ingezegend.
De Rif is een tamelijk conservatief gebied. Er is weinig te beleven, op de zomerse festivals na. Meestal trekken jongeren voor een gezellig avondje de bergen in met een van straathandelaren gekochte lading bier, liefst met een gitaar en een jointje erbij.
Brahim en Nuredin, beiden 21, hebben vanavond de voorkeur gegeven aan het ronde restaurant van de Club Maritime bij de haven, waar klanten hun sardientjes en inktvis rechtstreeks van de vissers kopen en in het restaurant laten bereiden. Op het dakterras halen de twee jeugdvrienden onder het genot van een pilsje herinneringen op. De een woont in Hilversum, de ander in Zevenbergen. In Nederland zien ze elkaar nooit, maar in Al Hoceima hebben zij in dezelfde straat hun vroege jeugd doorgebracht. Nu logeren ze er 's zomers met hun familie.
Ze vinden het leuk weer in Marokko te zijn, maar zes weken is wel erg lang. Nuredine: 'Er is hier maar één bioscoop, waar alleen oude films worden gedraaid. En er is maar één discotheek, maar alle meisjes die daar heengaan zijn ****.' Brahim vindt het geen echte vakantie. 'Dan ga ik liever naar Spanje. Of in Marokko naar Agadir, dat is tenminste een soort Europese stad.' Hij vertelt van de benauwde uren die hij met zijn ouders en zusje heeft beleefd, toen zij met de auto in Marokko aankwamen. 'De boot van Malaga naar Nador had dertien uur vertraging, dus we arriveerden in het donker. Toen kregen we op weg naar Al Hoceima ook nog pech. Nou, als je weet hoe onveilig die weg is, met al die bandieten. We hebben alle auto's die hulp aanboden meteen weggestuurd.'
's Nachts reizen over de moeilijk begaanbare bergroute langs de Middellandse-Zeekust wordt in reisgidsen afgeraden. De duisternis trekt vooral hasjhandelaren en smokkelaars aan, die soms een deal hebben met de slecht betaalde politie. Toch is Al Hoceima vergeleken met andere Marokkaanse steden een vredige oase, met betrekkelijk weinig bedelaars en geen hosselaars die de spaarzame toeristen lastigvallen.
VOORAL de jongere Marokkanen uit Nederland kunnen niet wennen aan de ongerijmdheden van het Marokkaanse systeem: de grote sociale ongelijkheid, de corruptie, de onmogelijkheid aan een baantje te komen als je geen vrienden op de goede plek hebt, en de bevoogding door de mokhadem, het wijkhoofd dat alles in de gaten houdt en zonder wiens toestemming niets kan, tenzij er dirham-biljetten geschoven worden.
De hoop dat Mohammed VI wezenlijk iets kan veranderen, is na een jaar niet groot meer, al worden hem persoonlijk de beste bedoelingen toegedicht. In gesprekken klinkt al weer het woord revolutie of volksopstand. Naarmate het Rif-nationalisme vervliegt en het geloof in een socialistische revolutie taant, wordt dan al gauw aan een islamitische revolutie gedacht.
Onder in Nederland woonachtige jongeren is de islam vaak hun enige band met Marokko. Brahim vertelt over een in Duitsland aangetroffen boom, waarvan fotowinkels in Al Hoceima afbeeldingen verkopen. In de takken zijn met wat goede wil de Arabische lettertekens te ontwaren voor La ilaha illa lah: Er is maar één God. Dat kan volgens hem geen toeval zijn. Bovendien is de islam de jongste godsdienst, die alle fouten uit vroegere godsdiensten heeft verbeterd.
wordt vervolgd!!!
aaah awilli almgharba 
dacht dat Tetouan erg was??? dus niet!!! 
