Bekijk volle/desktop versie : Karam 990 etteqiem am zembou n râied



28-07-2018, 12:23
Mohammed Benzakour (46) trok op een ezel door het Marokkaanse Rifgebied om de taal van zijn ouders te ‘redden’. De schrijver verzamelde honderden spreekwoorden uit het Berbers. „Dit is mijn levenswerk.”

Berbers is geen geschreven taal, maar wordt van ouder op kind overgedragen. Ooit was er een alfabet, maar dat is met de komst van de Arabieren in noordelijk Afrika in onbruik geraakt.

Zembou is een mengsel van geroosterde gerst. Hij haalt het graan twee dorpen voorbij Ouled Ali, zijn geboortedorp in Marokko, bij een meneer die zelf maalt. „Meng het met wat warm water, beetje zout, drupje olijfolie.” Dan krijg je een deegballetje dat best smaakt. „Armeluiskost,” zegt hij. „Op grote feesten eten de gasten gebak en gegrild vlees. Na afloop is alleen nog zembou over.”

Fonetisch ‘Etteqiem am zembou n râied’ is een Berbers gezegde dat betekent: ‘Ze blijft over als de zembou op het feest’. Je zegt het over een vrouw die niet aan de man komt. „Omdat ze te kieskeurig, te oud of te lelijk is.”

Benzakour verzamelde honderden gezegdes en spreekwoorden uit het Berbers, of beter gezegd uit het Tarifit, een van de drie grotere dialecten die gesproken worden in het Marokkaanse Rifgebied. Hij bundelde die tot mini-encyclopedie Tien op een ezel. Naast de Berberse uitdrukkingen staat de Nederlandse vertaling, een enkele keer een equivalent. Waar een Berber zegt ‘Toen ze een scheet liet, sloot ze haar benen’, zegt de Nederlander ‘Als het kalf verdronken is, dempt men de put’.

http://https://www.nrc.nl/nieuws/2018/07/27/ik-was-bevrijd-van-mijn-verweekte-schrijversleven-a1611382