DEMO
16-11-2017, 10:07
Wat doet de moslimfilosoof Averroes in het beroemde fresco “De school van Athene” van de Italiaanse renaissanceschilder Raphael? De schilder bracht alle denkers en wetenschappers bij elkaar die een invloed hebben gehad op het Westen. Het is dus geen verrassing dat Plato en Aristoteles in het centrum van deze 16e-eeuwse schilderkunst staan. Nog verrassender is dat twee ‘oosterse’ personen deel uitmaken van het schilderij: Zoroaster en Averroes. Een soortgelijke verrassing kun je aantreffen in het boek La Divina Commedia van Dante Alighieri. In dit 14de-eeuwse meesterwerk uit de Renaissance gaf Dante zijn beschrijving van de hemel, het vagevuur en de hel, met een speciaal hoofdstuk over Limbo, waar goede niet-christenen een fatsoenlijk leven na de dood mochten hebben. In Limbo staan niet enkel Grieken en Romeinen vermeld, maar ook drie moslims: Averroes, Avicenna en Saladin.
Het feit dat twee meesterwerken uit de Renaissance die de fundamenten van de westerse beschaving beslaan een moslim in het centrum ervan plaatsen, is op zijn minst vreemd te noemen. We leren dat de Renaissance, het humanisme en de Verlichting een puur Europese prestatie waren. Volgens deze opvatting zouden humanisten zoals Petrarch verloren Griekse en Romeinse manuscripten in oude abdijbibliotheken hebben gevonden. Dit zou het einde van de donkere Middeleeuwse tijden hebben ingeluid, waarin de positie van de man over de kerk werd geherwaardeerd en er kritisch werd nagedacht over dogma’s.
Dit historische verhaal is gewoon fout. Hoewel Romeinse boeken inderdaad werden herontdekt, geldt dit niet voor de Griekse teksten. De belangrijkste Griekse filosofen en wetenschappers kwamen naar Europa omdat ze werden vertaald vanuit het Arabisch, een vertaalbeweging die in de 8e eeuw door de kaliefen van Bagdad werd geïnitieerd. In het epicentrum bevonden zich de astronomie van Ptolemaeus, de geometrie van Euclides en het medicijn van Galen. Tegelijkertijd werden de Indiase en Perzische wetenschappelijke teksten vertaald. Moslimwetenschappers hebben op hun beurt deze ideeën samen geweven door ze te verheffen en door nieuwe wetenschapsgebieden als chemie en algebra te creëren. Hun berekeningen waren de basis van de ontdekkingen van Copernic en Newton.
Niet minder belangrijk aan het hof van Bagdad was filosofie. Plato en Aristoteles waren erg populair en waren het onderwerp van vele studies, discussies en debatten. Islamitische filosofen liepen echter tegen hetzelfde probleem aan als hun christelijke voorlopers en degenen die hen nog zouden volgen: hoe filosofie te verzoenen met theologie en heilige teksten. In Europa had Sint-Augustinus (gestorven in 430 na Chr.) dit debat stopgezet ten gunste van de theologie. Sindsdien werd kritisch denken verboden. Degenen die probeerden dit debat te heropenen werden snel het zwijgen opgelegd of zelfs geëxcommuniceerd door de kerk. Dit was niet het geval in de Arabische wereld, althans niet tot aan het einde van de 12e eeuw.
Averroes (Ibn Rushd)
De laatste en beroemdste islamitische filosoof was Ibn Rushd, beter bekend onder zijn Latijnse naam Averroes. Hij werd geboren in 1126 in Cordoba, de hoofdstad van Al Andalus. Deze stad werd na de val van Bagdad, naast Caïro, als het intellectuele centrum van de moslimwereld beschouwd. In Europa werd Averroes ‘De Commentator’ genoemd, omdat hij meer commentaar op Aristoteles had geschreven dan wie dan ook. Bovendien was de introductie van Aristoteles in Europa ook te wijden aan de naar het Latijn vertaalde opmerkingen van Averroes.
Averroes veroorzaakte niets minder dan een intellectuele aardbeving in Europa. Zijn theorie was dat er maar één waarheid is, die op twee verschillende manieren bereikt kon worden: door geloof, maar ook door filosofie. Wanneer beide wegen tegenspreken, betekent dit dat we de heilige teksten op een allegorische manier moeten lezen. Met andere woorden, de zoektocht naar waarheidsfilosofie (of wetenschap) is belangrijker dan het geloof. Afgezien daarvan betwistte Averroes de onsterfelijkheid van de ziel en de schepping van het universum.
De stellingen van Averroes werden aangenomen en onderwezen aan de eerste Europese universiteiten: Parijs, Bologna, Padua en Oxford. Dit veroorzaakte paniek binnen de kerk. De kracht van zijn argumenten en de filosofische concepten van Aristoteles waren te sterk. In 1277 veroordeelde en verbood de bisschop van Parijs de ideeën van Averroes, hoewel hij dit niet deed in zijn eigen woorden. Hij moest de argumenten van een islamitische tegenstander van de filosoof kopiëren: Al Ghazali. Het was echter Thomas van Aquino die de stellingen van Averroes versloeg in zijn boek “Tegen Averroes” en de “Summa Theologica”, die de theologie weer bij de top van de filosofie bracht.
Dat weerhield de ideeën van Averroes en zijn vrijdenken echter niet. Tot diep in de 17e eeuw schreven katholieke denkers onvermoeibaar ter verdediging van de onsterfelijkheid van de ziel. Zelfs Descartes vond het nodig om Averroes af te klagen, hoewel hij daar niet erg succesvol in was. De ideeën van Averroes keerden terug in de Europese filosofie via de achterdeur van het Joodse denken. Om dit proces uit te leggen moeten we terug gaan in de tijd, naar Maimonides. Deze belangrijke joodse denker (en persoonlijke arts van Saladin) was een tijdgenoot van Averroes. Toen hij zijn boeken las, adopteerde hij zijn filosofie bijna in zijn volledigheid. De boeken van Maimonides werden eeuwenlang beschouwd als standaardwerken in de joodse wereld.
Een van de centrale Joodse denkers uit de 15e eeuw in Europa was Elia de Medigo, een professor aan de universiteit van Padua die zichzelf ‘een volgeling van Maimonides’ noemde. Padua stond toentertijd bekend als een broedplaats van Avoerroeisme. Daar was de Medigo de onderwijzer van de humanist Pico della Mirandola, die de invloedrijke ” Oratie over de Menselijke Waardigheid” (1486) schreef, vaak het “Manifest van de Renaissance” genoemd. Door aanmoediging van Erasmus werd de biografie van Pico werd onmiddellijk door Thomas More in het Engels vertaald. De zogenaamde joods-christelijke traditie lijkt dus een aantal islamitische omwegen te hebben gehad.
Baruch de Spinoza
Averroes won zijn belangrijkste overwinning waarschijnlijk meer dan 400 jaar na zijn dood. Baruch de Spinoza, één van de Vaderen van de Verlichting, kwam uit een joods gezin dat na de Reconquista Spanje en Portugal ontvluchtte naar Amsterdam. Via de Joodse intellectuele traditie ontdekte Spinoza Aristoteles, de Medigo, Maimonides en Averroes. Spinoza werd ook beschuldigd van het ontkennen van de onsterfelijkheid van de ziel en het bestaan ??van God. Zijn pleidooi voor kritisch, onafhankelijk denken had een blijvende invloed op de Verlichting.
Er mag geen twijfel bestaan over dat islamitische wetenschappers en filosofen een rol hebben gespeeld in de vorming van het Europese denken. Dat gezegd hebbende, is het ook waar dat de Arabische wereld te maken heeft gehad met een intellectuele crisis die eeuwen omspant. Dictaturen en religieuze onverdraagzaamheid hebben de Arabische wetenschap en filosofie vernietigd, terwijl het Westen spectaculaire sprongen vooruit heeft gemaakt. Het ontkennen van de rol van de moslimwereld in de wereldgeschiedenis van het denken is echter een vervalsing van de geschiedenis zelf. Het Westen kan niet geloofwaardig overkomen als het anderen verwijt de geschiedenis te vervalsen, terwijl ze zelf op dat gebied niet veel beter doet. Het is tijd om de historische waarheid een nieuwe plaats te geven in ons eigen geschiedenisonderwijs.
http://www.zakeninturkije.nl/2017/11/13/de-grootvader-van-de-europese-verlichting-was-moslim/
Het feit dat twee meesterwerken uit de Renaissance die de fundamenten van de westerse beschaving beslaan een moslim in het centrum ervan plaatsen, is op zijn minst vreemd te noemen. We leren dat de Renaissance, het humanisme en de Verlichting een puur Europese prestatie waren. Volgens deze opvatting zouden humanisten zoals Petrarch verloren Griekse en Romeinse manuscripten in oude abdijbibliotheken hebben gevonden. Dit zou het einde van de donkere Middeleeuwse tijden hebben ingeluid, waarin de positie van de man over de kerk werd geherwaardeerd en er kritisch werd nagedacht over dogma’s.
Dit historische verhaal is gewoon fout. Hoewel Romeinse boeken inderdaad werden herontdekt, geldt dit niet voor de Griekse teksten. De belangrijkste Griekse filosofen en wetenschappers kwamen naar Europa omdat ze werden vertaald vanuit het Arabisch, een vertaalbeweging die in de 8e eeuw door de kaliefen van Bagdad werd geïnitieerd. In het epicentrum bevonden zich de astronomie van Ptolemaeus, de geometrie van Euclides en het medicijn van Galen. Tegelijkertijd werden de Indiase en Perzische wetenschappelijke teksten vertaald. Moslimwetenschappers hebben op hun beurt deze ideeën samen geweven door ze te verheffen en door nieuwe wetenschapsgebieden als chemie en algebra te creëren. Hun berekeningen waren de basis van de ontdekkingen van Copernic en Newton.
Niet minder belangrijk aan het hof van Bagdad was filosofie. Plato en Aristoteles waren erg populair en waren het onderwerp van vele studies, discussies en debatten. Islamitische filosofen liepen echter tegen hetzelfde probleem aan als hun christelijke voorlopers en degenen die hen nog zouden volgen: hoe filosofie te verzoenen met theologie en heilige teksten. In Europa had Sint-Augustinus (gestorven in 430 na Chr.) dit debat stopgezet ten gunste van de theologie. Sindsdien werd kritisch denken verboden. Degenen die probeerden dit debat te heropenen werden snel het zwijgen opgelegd of zelfs geëxcommuniceerd door de kerk. Dit was niet het geval in de Arabische wereld, althans niet tot aan het einde van de 12e eeuw.
Averroes (Ibn Rushd)
De laatste en beroemdste islamitische filosoof was Ibn Rushd, beter bekend onder zijn Latijnse naam Averroes. Hij werd geboren in 1126 in Cordoba, de hoofdstad van Al Andalus. Deze stad werd na de val van Bagdad, naast Caïro, als het intellectuele centrum van de moslimwereld beschouwd. In Europa werd Averroes ‘De Commentator’ genoemd, omdat hij meer commentaar op Aristoteles had geschreven dan wie dan ook. Bovendien was de introductie van Aristoteles in Europa ook te wijden aan de naar het Latijn vertaalde opmerkingen van Averroes.
Averroes veroorzaakte niets minder dan een intellectuele aardbeving in Europa. Zijn theorie was dat er maar één waarheid is, die op twee verschillende manieren bereikt kon worden: door geloof, maar ook door filosofie. Wanneer beide wegen tegenspreken, betekent dit dat we de heilige teksten op een allegorische manier moeten lezen. Met andere woorden, de zoektocht naar waarheidsfilosofie (of wetenschap) is belangrijker dan het geloof. Afgezien daarvan betwistte Averroes de onsterfelijkheid van de ziel en de schepping van het universum.
De stellingen van Averroes werden aangenomen en onderwezen aan de eerste Europese universiteiten: Parijs, Bologna, Padua en Oxford. Dit veroorzaakte paniek binnen de kerk. De kracht van zijn argumenten en de filosofische concepten van Aristoteles waren te sterk. In 1277 veroordeelde en verbood de bisschop van Parijs de ideeën van Averroes, hoewel hij dit niet deed in zijn eigen woorden. Hij moest de argumenten van een islamitische tegenstander van de filosoof kopiëren: Al Ghazali. Het was echter Thomas van Aquino die de stellingen van Averroes versloeg in zijn boek “Tegen Averroes” en de “Summa Theologica”, die de theologie weer bij de top van de filosofie bracht.
Dat weerhield de ideeën van Averroes en zijn vrijdenken echter niet. Tot diep in de 17e eeuw schreven katholieke denkers onvermoeibaar ter verdediging van de onsterfelijkheid van de ziel. Zelfs Descartes vond het nodig om Averroes af te klagen, hoewel hij daar niet erg succesvol in was. De ideeën van Averroes keerden terug in de Europese filosofie via de achterdeur van het Joodse denken. Om dit proces uit te leggen moeten we terug gaan in de tijd, naar Maimonides. Deze belangrijke joodse denker (en persoonlijke arts van Saladin) was een tijdgenoot van Averroes. Toen hij zijn boeken las, adopteerde hij zijn filosofie bijna in zijn volledigheid. De boeken van Maimonides werden eeuwenlang beschouwd als standaardwerken in de joodse wereld.
Een van de centrale Joodse denkers uit de 15e eeuw in Europa was Elia de Medigo, een professor aan de universiteit van Padua die zichzelf ‘een volgeling van Maimonides’ noemde. Padua stond toentertijd bekend als een broedplaats van Avoerroeisme. Daar was de Medigo de onderwijzer van de humanist Pico della Mirandola, die de invloedrijke ” Oratie over de Menselijke Waardigheid” (1486) schreef, vaak het “Manifest van de Renaissance” genoemd. Door aanmoediging van Erasmus werd de biografie van Pico werd onmiddellijk door Thomas More in het Engels vertaald. De zogenaamde joods-christelijke traditie lijkt dus een aantal islamitische omwegen te hebben gehad.
Baruch de Spinoza
Averroes won zijn belangrijkste overwinning waarschijnlijk meer dan 400 jaar na zijn dood. Baruch de Spinoza, één van de Vaderen van de Verlichting, kwam uit een joods gezin dat na de Reconquista Spanje en Portugal ontvluchtte naar Amsterdam. Via de Joodse intellectuele traditie ontdekte Spinoza Aristoteles, de Medigo, Maimonides en Averroes. Spinoza werd ook beschuldigd van het ontkennen van de onsterfelijkheid van de ziel en het bestaan ??van God. Zijn pleidooi voor kritisch, onafhankelijk denken had een blijvende invloed op de Verlichting.
Er mag geen twijfel bestaan over dat islamitische wetenschappers en filosofen een rol hebben gespeeld in de vorming van het Europese denken. Dat gezegd hebbende, is het ook waar dat de Arabische wereld te maken heeft gehad met een intellectuele crisis die eeuwen omspant. Dictaturen en religieuze onverdraagzaamheid hebben de Arabische wetenschap en filosofie vernietigd, terwijl het Westen spectaculaire sprongen vooruit heeft gemaakt. Het ontkennen van de rol van de moslimwereld in de wereldgeschiedenis van het denken is echter een vervalsing van de geschiedenis zelf. Het Westen kan niet geloofwaardig overkomen als het anderen verwijt de geschiedenis te vervalsen, terwijl ze zelf op dat gebied niet veel beter doet. Het is tijd om de historische waarheid een nieuwe plaats te geven in ons eigen geschiedenisonderwijs.
http://www.zakeninturkije.nl/2017/11/13/de-grootvader-van-de-europese-verlichting-was-moslim/