Bekijk volle/desktop versie : Het kruitvat aansteken en een staatsgreep plegen? Bondgenoot Saudi-Arabië mag alles



08-11-2017, 22:48
http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2017/11/07/het-kruitvat-aansteken-en-een-staatsgreep-plegen-bondgenoot-saudi-arabie-mag-alles



De premier van een ver buurland afzetten en opsluiten, tientallen (ex-)ministers oppakken en een handvol miljardairs gevangenzetten. En ondertussen de oorlog verklaren aan twee landen. De nieuwe kroonprins van Saoedi-Arabië heeft er een stevig weekend opzitten.
christophe callewaert
dinsdag 7 november 2017


Stel je dit eens voor. Charles Michel sommeert de Luxemburgse premier naar Brussel, beveelt hem om een ontslagbrief voor te lezen en sluit hem daarna op in The Hotel aan de Naamsepoort. Even later laat Michel de helft van de regeringsleden oppakken samen met wat legerchefs, Albert Frère en de eigenaars van Mediahuis, De Persgroep en Roularta. In de dagen erna wordt ook nog eens de oorlog verklaard aan datzelfde Luxemburg en aan Duitsland dat zich te veel moeit met de economie en politiek van Luxemburg.

In Saoedi-Arabië gebeurde iets dergelijks de voorbije dagen en het veroorzaakte nauwelijks een rimpel. The Guardian presteerde het zelfs om de man achter de arrestatie van tientallen Saoedische sleutelfiguren en de ontvoering van een zittende premier van een ander land te bejubelen als een ‘hervormer’. Het is een term die wel vaker gebruikt wordt voor zuidelijke bondgenoten van het westen die wild om zich heen slaan. De krant Het Laatste Nieuws had het over een ‘nieuwe wind’.

Dit weekend werden meer dan 50 hooggeplaatste figuren opgepakt. Eén van hen was Al-Waleed bin Talal, de rijkste Arabier ter wereld die mede-eigenaar is van onder meer – even diep inademen – Twitter, Fox News, Citibank en Disneyland Paris. Onder de gearresteerden bevonden zich ook de eigenaars van de grootste tv-zenders van het land, een lid van de raad van bestuur van oliegigant Aramco, de bouwmogol Bakr Binladen (de broer van) en verschillende ministers en oud-regeringsleden. Zij werden opgesloten in het Ritz-Carlton-hotel (bij gebrek aan gevangenis voor miljardairs). Hun rekeningen werden bevroren en hun fortuin (samen geschat op meer dan 30 miljard dollar) dreigt in beslag genomen te worden.

De Libanese premier Hariri werd naar de Saoedische hoofdstad Riyad gelokt. Eenmaal aangekomen werd hij naar het Ritz-Carlton-hotel gebracht. Daar werden de telefoons van zijn entourage in beslag genomen en kregen zijn lijfwachten de keuze voorgeschoteld: terugkeren naar Beiroet of opgesloten worden met Hariri in een villa op het terrein van het hotel. Even later kreeg Hariri een brief onder de neus geschoven die hij moest voorlezen voor een camera. Sindsdien staat hij onder huisarrest.

Op Libanese en Saoedi-Arabische zenders werd het voorlezen van de brief door Hariri uitgezonden. Met een bedrukt gezicht leest hij de boodschap af. Hij neemt ontslag omdat er een aanslag op zijn leven beraamd wordt (zijn vader kwam twaalf jaar geleden om het leven in een bomaanslag). Hij haalde scherp uit naar Hezbollah, de politieke beweging (met een stevige militaire arm) die deel uitmaakt van zijn regering. Iran kreeg er ook van langs: “Ik verwijs expliciet naar Iran dat verdeeldheid, verwarring en vernietiging zaait in elke plaats waar het zich moeit, in Libanon, Syrië, Irak, Bahrein en Jemen, gedreven door hun diepe haat voor de Arabische naties en hun wil om die te vernietigen en te controleren.”

Om te begrijpen wat er aan het gebeuren is, moeten we even terugspoelen.

08-11-2017, 22:49


Eén dag voor de afzetting van Hariri
Hariri kreeg in Beiroet het bezoek van Ali Velayati, een topadviseur van de religieuze leider van Iran, Khamenei. Dat bezoek heeft blijkbaar het plan om hem af te zetten in gang gezet.

Eén week eerder
De Saoedische minister van Golfzaken Thamer al-Sabhan, berucht om zijn sectarische standpunten geeft wat meer uitleg bij een tweet over de Libanese regering. “Ik richtte mijn tweet aan de regering omdat de Partij van Satan (Hezbollah dus, nvdr) er deel van uitmaakt en een terreurorganisatie is. Het is niet de bedoeling om de regering omver te werpen maar wel Hezbollah.” Hij gooide er nog een voorspelling achteraan: “De komende ontwikkelingen zullen opzienbarend zijn.”

In diezelfde week
Jared Kushner, de schoonzoon van Trump, is voor de derde keer dit jaar op bezoek bij de Saoedische kroonprins Mohammad bin Salman. Deze keer praatten ze verschillende nachten tot het ochtendgloren door. Enkele uren voor de reeks arrestaties stuurt Trump een tweet waarin hij de hoop uitdrukt dat Saoedi-Arabië voor de beursgang van het oliebedrijf Aramco voor de beurs van New York zou kiezen. Na de massa-arrestatie tweette Trump: “I have great confidence in King Salman and the Crown Prince of Saudi Arabia, they know exactly what they are doing”.

Vorige juni
In een paleisrevolutie wordt kroonprins Mohammad bin Nayef aan de kant geschoven. De 32-jarige Mohammad bin Salman neemt zijn plaats in. Hij wil zijn land ‘moderniseren’ wat vooral betekent aanpassen aan het tijdperk na de olie. Het grote voorbeeld van Salman is de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Het is Yousef al-Otaiba, de ambassadeur van de VAE in de VS, die de Amerikaanse connecties van Salman verzorgt.

Kort na de paleisrevolutie volgt een eerste reeks arrestaties van intellectuelen en religieuze leiders. Zij hebben één ding gemeen: zij staan kritisch tegenover het Saoedische regime en meer bepaald het buitenlandse beleid met de oorlog in Jemen en de blokkade van Qatar.

Maandag zei de al eerder genoemde Saoedische minister Thamer al-Sabhan dat Libanon de oorlog verklaard heeft aan Saoedi-Arabië. “We zullen de Libanese regering dan ook op die manier behandelen”, voegde hij er aan toe.xxx

Ook Israël reageerde meteen. Premier Netanyahu wees op het gevaar van Hezbollah. Er werd een telex naar alle Israëlische ambassades gestuurd met de boodschap: “Benadruk dat het ontslag van Hariri toont hoe gevaarlijk Iran en Hezbollah zijn voor de veiligheid van Libanon.”

Na de Amerikaanse hegemonie en het olietijdperk

Wat betekent dat nu allemaal? Kroonprins Mohammad bin Salman wil duidelijk de macht concentreren. Saoedi-Arabië werd de afgelopen decennia bestuurd en famille, waarbij alle prinsen een beetje inspraak kregen. Dat tijdperk lijkt nu over. Salman lijkt te opteren voor een dictatuur met een beperktere groep aan de macht.

Kijk ook naar het geostrategische plaatje. Zowat alles wat Saoedi-Arabië de afgelopen jaren ondernam om meer invloed te winnen, mislukte. In Syrië steunde het de meest extreme rebellen die het onderspit delfden. In Irak is de invloed van Iran groot. In Palestina zoekt Abbas van Fatah toenadering tot Hamas, dat op haar beurt contacten onderhoudt met Hezbollah. In Jemen voert Saoedi-Arabië een meedogenloze oorlog met erbarmelijke gevolgen voor de bevolking maar een overwinning tegen de Houthi-rebellen lijkt verder weg dan ooit. En Qatar werd dan wel aan een blokkade onderworpen maar dat zorgde er alleen maar voor dat het land dichter bij Turkije, Iran en zelfs Rusland kwam te staan.

Nu de ‘speeltuinen’ Irak en Syrië definitief verloren lijken, is de kring rond kroonprins Salman op zoek naar een nieuw terrein om hun imperialistische ambities te botvieren. Ze lieten hun oog vallen op Libanon, meteen opnieuw een land dat ze uit de invloedssfeer van aartsvijand Iran willen halen. Of het tot een echte oorlog komt, lijkt onwaarschijnlijk. Saoedi-Arabië zit nog vast in het moeras van Jemen en Israël wil wel Hezbollah uitschakelen maar Netanyahu zal ook wel adviseurs hebben die hem influisteren dat dat niet evident is.

Dit alles schetst het beeld van het nieuwe Midden-Oosten, met het einde van het olietijdperk in zicht. Maar vooral met de tanende hegemonie van de VS als achtergrond. Die Amerikaanse neergang creëert een vacuüm. Verschillende regimes voelen zich geroepen om dat gat te vullen. Tot nu trok Saoedi-Arabië steeds weer aan het kortste eind. Zou de groeiende frustratie daarover tot impulsieve maar potentieel heel gevaarlijke acties kunnen leiden?