__layla__
17-07-2016, 23:29
Het waren de bewogen jaren 80. Rechts en links stonden lijnrecht tegenover elkaar. Broers werden vijanden. Families werden opgebroken door een strijd der ideologieën. De Koude Oorlog had ook zijn impact op de Turkse maatschappij. Totdat de coup ervoor zorgde dat er een eind kwam aan deze broederstrijd. Openlijk uitkomen voor je linkse of rechtse gedachtegoed was niet meer. Deed je dat wel dan stond je leven op het spel. Vele linkse en rechtse idealisten werden in die tijd opgehangen. De status quo moest koste wat het kost hersteld worden. Binnen mijn familie bleef die verdeeldheid na de staatsgreep. Een aantal neven van me die links georiënteerd waren lieten dat regelmatig blijken. Ik moest niks hebben van hun dogma. Hun ellenlange heldenverhalen over Deniz Gezmis en Che Guevarra werden weggefilterd door mijn brein. Mijn ouders zagen de bekrompenheid in van de twee overtuigingen en lieten me opgroeien met de islam.
Op jonge leeftijd werd ik naar de moskee gestuurd om het geloof te leren kennen. In de zomervakanties was ik regelmatig in de moskee te vinden om de Koran te reciteren. Anders dan mijn vrienden die uitgingen en veel minder praktiserend waren. Ik zag er niet uit als een stereotype gelovige Turk. In Turkije spraken elitaire Kemalisten en zogenaamde linkse revolutionairen me aan, omdat ze dachten dat ik één van hen was. Niets was minder waar. Er ontstonden vaak hevige discussies en van een vriendschap kwam niet veel terecht.
Ik verafschuwde de onderdrukkende heersende elite. Hun neerkijken op armen, minderheden en op de gelovige burger waren voor mij niet te herenigen met mijn normen en waarden. De zelfbenoemde seculieren zorgden ervoor dat een aantal kennissen met hoofddoek niet konden studeren aan de universiteit. Het woord seculier werd gemakshalve en onterecht door ze toegeëigend. Niemand van de meeste gelovige burgers schreeuwden immers om een theocratie.
Diezelfde Kemalisten die de leiding over het leger hadden, stelden na de laatste coup hun aandeel veilig door het tot stand brengen van een Nationale Veiligheidsraad. Als ‘hoeder’ van de Turkse staat plaatsten zij zich boven de gekozen regeringen en gaven ze aanbevelingen aan de politiek die in de werkelijkheid altijd moesten worden opgevolgd. Deze rigide en repressieve houding zorgde ervoor dat het zuidoosten van Turkije achtergesteld raakte. Begin jaren 80 hadden ze in het lemen dorp van mijn ouders geen elektriciteit, geen sanitaire mogelijkheden en geen verharde wegen. Het was bar gesteld met alles en iedereen. Wat de graanschuur van Turkije had moeten worden werd een instabiele feodale regio waar niet naar omgekeken werd. Of dat al niet genoeg was voor de ‘progressieve moderne’ Kemalisten werd martelen van andersdenkenden een soort van hobby voor hen. De mensenrechten werden geenszins gerespecteerd. Alevieten, Koerden, Soennieten geen van hen mocht rekenen op sympathie van de militaire marionettenregering. Alles werd de kop ingedrukt. Degenen die nu het hardst van de daken schreeuwen dat de vrijheid van meningsuiting onder druk staat gaven indertijd niet thuis.
SUSURLUK
Middels een rigide bureaucratie en een beperkte rechtsinspraak ontmoedigden ze de democratische wil van het volk. Economische recessies volgden elkaar vervolgens in rap tempo op. In 1994, 1998, 1999, 2000 en 2001 waren er crisissen. 5 in 7 jaar tijd. De hyperinflatie van 67% was niet te stuiten. De corruptie bereikte zijn hoogtepunt toen er tijdens een dodelijk ongeluk in Susurluk politici samen in een auto zaten met de grootste maffiabazen van Turkije. De schulden bij het IMF stapelden zich met de dag op. (schulden die sinds een aantal jaren terug afbetaald zijn) Het GDP lag vergeleken met nu een 5 tal keer lager. Het protectionistische beleid zorgde ervoor dat het land in een diep dal terecht kwam. De enige vriend van een Turk is een Turk was de slogan. Echter had die Turk de buitenlander heel hard nodig. Volgens de Kemalist was het liberaliseren van de economie het verkopen van het land aan de vijand.
Pas na Özal, de eerste president van Koerdische komaf leek er verandering te komen in het economische beleid. Hij introduceerde politieke en economische hervormingen. Een aantal sectoren werden geprivatiseerd en middels het GAP project werd er geld gestoken in het zuidoosten van Turkije. Na het overlijden van Özal volgden wellicht de meest rampzalige jaren ooit voor Turkije. In 2001 met de komst van Erdogan kwam daar verandering in. De straatvechter uit Kasimpasa Istanbul, de ‘socialistische’ moslim en de charismatische retoricus, ooit vastgezeten om een gedicht dat hij had voorgelezen, won overweldigend de verkiezingen in 2002. Een nieuw tijdperk trad in. Een tijdperk waarin er tot aan nu enkel economische voorspoed en sociale hervormingen zouden komen.
TURKIJE POWERBROKER VAN REGIO
Het bekritiseerde succesverhaal van Erdogan is ondertussen bij eenieder bekend. Turkije is de powerbroker van de regio geworden. Turkije maakt zijn eigen helikopters, is van plan om zijn eigen vliegtuigen te maken en wil binnenkort ook beginnen met het bouwen van zijn eigen vliegdekschip. Rechten van Koerden zijn welhaast gelijkgetrokken. Koerden kunnen weer in het Koerdisch zingen. De eed voor het Turk zijn die op scholen verplicht werd voorgedragen werd afgeschaft. Koerdisch werd een keuzevak in het onderwijs en de Koerdische entiteit werd in het parlement openlijk erkend. De bloedbaden aangericht op alevieten werden voor het eerst toegegeven door de Turkse regering. Kerken werden hersteld in hun oude hoedanigheid.
Assyriërs trokken weer terug naar hun provincie Mardin. De werkloosheid is nog steeds met zo’n 10,5% hoog, maar een stuk lager dan in de tijd van de Kemalisten. Het gat van de trade deficit werd een stuk kleiner. Het mortgage-syteem op de huizenmarkt werd geïntroduceerd. Sloppenwijken werden gesloopt en de burger kreeg in plaats daar van weer bewoonbare huizen. De leerplicht werd uitgebreid van acht jaar onderwijs naar twaalf jaar. Schoolboeken werden gratis. Alle provincies in Turkije kregen hun eigen universiteit. Bovendien werd er in 2003 samen met Unicef de campagne ‘Kom op meiden, naar school!’ (Haydi kızlar okula!) gestart. Maar bovenal zorgde hij voor gratis zorg, een klein pensioen voor ouderen en een verbetering van de infrastructuur van Turkije. Mijn tantes ooit zo arm als een kerkrat hadden weer een menswaardig bestaan.
Zijn optreden stuitte tegen het zere been van de Kemalisten. Hun populistische leuzen dat Turkije een seculier land is en dat zal blijven werd door het steeds hoger opgeleide Turkse volk niet meer aangenomen. De huidige regering heeft in die 14 jaar tijd niet één keer de intentie gehad om een theocratie te installeren.
ALEVIETEN VERDIENEN ERKENNING
Ondertussen klinken er vanuit Europa de almaar zelfde verwijten. Journalisten worden onterecht vastgezet en de vrijheid van meningsuiting staat alsmede hieronder druk. Er zijn inderdaad nog steeds tekortkomingen. De rechtsstaat geërfd van de Kemalisten vertoont hiaten. De alevitische stroming verdient erkenning. Straffen inzake simpele beledigingen kunnen onevenredig hoog zijn. De trias politica dient gewaarborgd te worden en the rule of law moet gerespecteerd worden. Echter verkeert Turkije anders dan Nederland zich in de meest agressieve regionale context van de wereld. De laatste 30 jaar zijn er alleen al 30.000 Turkse doden gevallen door toedoen van terroristische aanslagen. Sinds kort is er door de instabiele situatie in Syrië de dreiging van Daesh. Meerdere aanslagen hebben voor honderden slachtoffers gezorgd. De nationale veiligheid dient in dezen derhalve gewaarborgd te worden. In deze context grijpen vele sympathisanten en vermeende journalisten van verschillende terreurbewegingen, waaronder Daesh en de PKK, de kans om in naam van de vrijheid van meningsuiting aanslagen te beramen, staatsgeheimen te lekken en gezagsondermijnende acties te initiëren. Eenieder die hiervan verdacht wordt, wordt vanzelfsprekend opgepakt. Net als dat recent in Nederland gebeurde met een journalist van de Telegraaf die staatsgeheimen lekte. En eveneens gebeurde met sympathisanten van de Hofstadgroep.
De situatie zoals die nu is in Turkije, is voor verbetering vatbaar. De niet altijd even diplomatieke Erdogan dient bekritiseerd te worden door een sterke oppositie. Niet middels dictatorretorieken en de veelvuldige polariserende krachttermen die nu gebruikt worden, maar middels een goed opgezet politiek program dat zich de wensen en eisen van het volk aantrekt. Dat het allemaal relatief wel meevalt met het autoritarisme van de huidige regering is te zien aan de hoeveelheid oppositiekranten en zenders. Op het moment zijn er 24 oppositiekranten tegenover elf regeringsgezinde kranten. Je hoeft bovendien maar een willekeurige Turkse twittertijdlijn te openen en je ziet al gauw dat die vrijheid van meningsuiting alles behalve onder druk staat. Erdogan is continue de kop van jut en wordt om de minuut bekritiseerd ofwel gehekeld.