DEMO
14-03-2016, 12:21
Europese inlichtingendiensten en politiekorpsen zijn zo druk met moslimterrorisme dat ze een ander serieus gevaar over het hoofd dreigen te zien: extreemrechtse lone wolves. Types als Anders Breivik komen door heel Europa voor. Sinds de eeuwwisseling maakten ze zelfs meer slachtoffers dan jihadistische eenlingen.
Je kunt je afvragen waarom we de waakzaamheid voor jihadisme niet ook hebben als het gaat over extreemrechts. Je hebt maar één Breivik nodig
Dat constateren onderzoekers van onder meer de Britse denktank Institute for Strategic Dialogue, het International Centre for Counter-Terrorism in Den Haag en de Universiteit Leiden in een nieuw rapport.
Het is bepaald niet ondenkbaar dat de extreemrechtse dreiging de komende tijd toeneemt, waarschuwen ze. De vluchtelingenstroom kan als een rode lap werken en leiden tot aanslagen op azc's en op moskeeën. Het onderzoek is mede gefinancierd door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid.
De onderzoekers legden een lijst aan met alle aanslagen die tussen begin 2000 en eind 2015 plaatsvonden, en de drijfveren van de daders. Extreemrechts ontsnapt in Europa op allerlei manieren aan de aandacht, ontdekten ze. Vier op de tien eenlingen die asielzoekers, andere vreemdelingen en moslims aanvallen, vertellen vooraf op internet over hun plannen. Een op de vijf laat zich iets ontvallen in het bijzijn van vrienden of familie.
Ongelukkig genoeg trekken die naasten zelden aan de bel. En inlichtingendiensten merken die aankondigingen op fora of sociale media vaak pas op nadat het kwaad is geschied.
Meer extreemrechtsen dan jihadisten
De onderzoekers telden zo'n 98 'lone wolf-aanvallen', gepleegd door 124 personen. Groot-Brittannië was 38 keer doelwit, Frankrijk 11 keer, Nederland 4 keer. Bij een op de drie aanvallen ging het om extreemrechtse types. Lone wolves die handelden uit jihadistische motieven vormen 38 procent van het totaal - iets meer dus.
Dat wil niet zeggen dat de dreiging van extreemrechts bijna even groot is als die van moslimterroristen, benadrukt Jeanine de Roy van Zuijdewijn, een van de onderzoekers. "Wij hebben alleen gekeken naar eenlingen, en niet naar terroristen die deel zijn van een netwerk, zoals de plegers van de aanslagen in Parijs."
De grote aandacht in de media en politiek voor moslimextremisme is gegrond, vindt ze. "Maar we lijken te vergeten dat een van de grootste aanslagen van de afgelopen jaren uit extreemrechtse hoek kwam. En dat er mogelijk meer mannen als Anders Breivik rondlopen."
Het kabinet riep het afgelopen jaar onder meer jongerenwerkers en schoolpersoneel op om aan de bel te trekken als ze vermoedden dat iemand jihadistische sympathieën had. De Roy van Zuijdewijn: "Heel goed. En tegelijk kun je je afvragen waarom we we die waakzaamheid niet hebben als het gaat over extreemrechts. Je hebt maar één Breivik nodig."
In Velp gooiden mannen een molotovcocktail naar binnen in een pand waar dertig Poolse uitzendkrachten sliepen. De politie had het over brandstichting. Op die manier blijft de dreiging van extreemrechts onzichtbaar.
'Een flink deel geeft signalen af'
Aanvankelijk dachten de onderzoekers dat het voor inlichtingendiensten erg lastig is om 'lone wolves' in beeld te krijgen. Immers: hoe betrap je iemand op het voorbereiden van een aanslag, als hij alles in zijn eentje doet? Dat blijkt dus mee te vallen. De Roy van Zuijdewijn: "Een flink deel laat dus wel degelijk iets los, online en offline. Als inlichtingendienst doe je er goed aan om extreemrechtse fora in de gaten te houden."
Soms zijn de hints die aanslagpleger daar achterlaten subtiel, schrijven de onderzoekers. Soms niet. Zo citeren ze een extremist die op een forum gelijkgestemden aanraadde om zondag tv te kijken. "Dan ben ik de ster. 88! (Heil Hitler, red)."
Nog een aanknopingspunt: extreemrechtse clubs. "Dat veel lone wolves alleen opereren, betekent niet dat ze geen gelijkgestemden om zich heen hebben", vertelt de Roy van Zuijdewijn. "Vaak zijn ze betrokken bij een groep die wel radicaal maar niet gewelddadig is. We hebben gevallen gezien waarbij aanslagplegers aan andere clubleden iets loslieten over wat ze van plan waren."
'Spreek radicale clubs hierop aan'
Wat overheden ook kunnen doen, merken de onderzoekers op in hun rapport, is een moreel appèl op de besturen van zulke clubs. Als zij zelf niet gewelddadig zijn, zullen ze associatie met terroristen willen vermijden. Overheden kunnen hen vragen om contact op te nemen als ze signalen hebben dat iemand de wapens wil opnemen.
En wat betreft het besef dat extreemrechts een serieus gevaar vormt - daar zou een betere registratie ook bij kunnen helpen. "De politie classificeert ze zelfs niet altijd als dusdanig. Denk aan wat er twee jaar geleden gebeurde in Velp. Drie mannen gooiden toen een molotovcocktail naar binnen in een pand waar dertig Poolse uitzendkrachten sliepen. De politie had het vervolgens gewoon over brandstichting. Op die manier blijft de dreiging van extreemrechts onzichtbaar."
Daar tegenover staat overigens de molotovcocktail die een man vorige maand naar een moskee in Enschede gooide, terwijl daar mensen binnen waren. Het OM noemt dat nu een terreurdaad. De Roy van Zuijdewijn: "Dat was misschien wel voor het eerst."
http://www.trouw.nl/tr/nl/4496/Buitenland/article/detail/4261199/2016/03/12/Onderzoek-terreur-door-extreemrechtse-lone-wolves-wordt-onderschat.dhtml
Je kunt je afvragen waarom we de waakzaamheid voor jihadisme niet ook hebben als het gaat over extreemrechts. Je hebt maar één Breivik nodig
Dat constateren onderzoekers van onder meer de Britse denktank Institute for Strategic Dialogue, het International Centre for Counter-Terrorism in Den Haag en de Universiteit Leiden in een nieuw rapport.
Het is bepaald niet ondenkbaar dat de extreemrechtse dreiging de komende tijd toeneemt, waarschuwen ze. De vluchtelingenstroom kan als een rode lap werken en leiden tot aanslagen op azc's en op moskeeën. Het onderzoek is mede gefinancierd door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid.
De onderzoekers legden een lijst aan met alle aanslagen die tussen begin 2000 en eind 2015 plaatsvonden, en de drijfveren van de daders. Extreemrechts ontsnapt in Europa op allerlei manieren aan de aandacht, ontdekten ze. Vier op de tien eenlingen die asielzoekers, andere vreemdelingen en moslims aanvallen, vertellen vooraf op internet over hun plannen. Een op de vijf laat zich iets ontvallen in het bijzijn van vrienden of familie.
Ongelukkig genoeg trekken die naasten zelden aan de bel. En inlichtingendiensten merken die aankondigingen op fora of sociale media vaak pas op nadat het kwaad is geschied.
Meer extreemrechtsen dan jihadisten
De onderzoekers telden zo'n 98 'lone wolf-aanvallen', gepleegd door 124 personen. Groot-Brittannië was 38 keer doelwit, Frankrijk 11 keer, Nederland 4 keer. Bij een op de drie aanvallen ging het om extreemrechtse types. Lone wolves die handelden uit jihadistische motieven vormen 38 procent van het totaal - iets meer dus.
Dat wil niet zeggen dat de dreiging van extreemrechts bijna even groot is als die van moslimterroristen, benadrukt Jeanine de Roy van Zuijdewijn, een van de onderzoekers. "Wij hebben alleen gekeken naar eenlingen, en niet naar terroristen die deel zijn van een netwerk, zoals de plegers van de aanslagen in Parijs."
De grote aandacht in de media en politiek voor moslimextremisme is gegrond, vindt ze. "Maar we lijken te vergeten dat een van de grootste aanslagen van de afgelopen jaren uit extreemrechtse hoek kwam. En dat er mogelijk meer mannen als Anders Breivik rondlopen."
Het kabinet riep het afgelopen jaar onder meer jongerenwerkers en schoolpersoneel op om aan de bel te trekken als ze vermoedden dat iemand jihadistische sympathieën had. De Roy van Zuijdewijn: "Heel goed. En tegelijk kun je je afvragen waarom we we die waakzaamheid niet hebben als het gaat over extreemrechts. Je hebt maar één Breivik nodig."
In Velp gooiden mannen een molotovcocktail naar binnen in een pand waar dertig Poolse uitzendkrachten sliepen. De politie had het over brandstichting. Op die manier blijft de dreiging van extreemrechts onzichtbaar.
'Een flink deel geeft signalen af'
Aanvankelijk dachten de onderzoekers dat het voor inlichtingendiensten erg lastig is om 'lone wolves' in beeld te krijgen. Immers: hoe betrap je iemand op het voorbereiden van een aanslag, als hij alles in zijn eentje doet? Dat blijkt dus mee te vallen. De Roy van Zuijdewijn: "Een flink deel laat dus wel degelijk iets los, online en offline. Als inlichtingendienst doe je er goed aan om extreemrechtse fora in de gaten te houden."
Soms zijn de hints die aanslagpleger daar achterlaten subtiel, schrijven de onderzoekers. Soms niet. Zo citeren ze een extremist die op een forum gelijkgestemden aanraadde om zondag tv te kijken. "Dan ben ik de ster. 88! (Heil Hitler, red)."
Nog een aanknopingspunt: extreemrechtse clubs. "Dat veel lone wolves alleen opereren, betekent niet dat ze geen gelijkgestemden om zich heen hebben", vertelt de Roy van Zuijdewijn. "Vaak zijn ze betrokken bij een groep die wel radicaal maar niet gewelddadig is. We hebben gevallen gezien waarbij aanslagplegers aan andere clubleden iets loslieten over wat ze van plan waren."
'Spreek radicale clubs hierop aan'
Wat overheden ook kunnen doen, merken de onderzoekers op in hun rapport, is een moreel appèl op de besturen van zulke clubs. Als zij zelf niet gewelddadig zijn, zullen ze associatie met terroristen willen vermijden. Overheden kunnen hen vragen om contact op te nemen als ze signalen hebben dat iemand de wapens wil opnemen.
En wat betreft het besef dat extreemrechts een serieus gevaar vormt - daar zou een betere registratie ook bij kunnen helpen. "De politie classificeert ze zelfs niet altijd als dusdanig. Denk aan wat er twee jaar geleden gebeurde in Velp. Drie mannen gooiden toen een molotovcocktail naar binnen in een pand waar dertig Poolse uitzendkrachten sliepen. De politie had het vervolgens gewoon over brandstichting. Op die manier blijft de dreiging van extreemrechts onzichtbaar."
Daar tegenover staat overigens de molotovcocktail die een man vorige maand naar een moskee in Enschede gooide, terwijl daar mensen binnen waren. Het OM noemt dat nu een terreurdaad. De Roy van Zuijdewijn: "Dat was misschien wel voor het eerst."
http://www.trouw.nl/tr/nl/4496/Buitenland/article/detail/4261199/2016/03/12/Onderzoek-terreur-door-extreemrechtse-lone-wolves-wordt-onderschat.dhtml