Bekijk volle/desktop versie : Waren Theo van Gogh en Pim Fortuyn links? // Columns



13-11-2014, 22:08
http://politiek.blog.nl/columns/2014/11/01/waren-theo-van-gogh-en-pim-fortuyn-links

Op opiniesite Joop.nl is vrijdag een bizarre column van Han van der Horst verschenen met de titel ‘Waarom noemen we Theo van Gogh niet gewoon uiterst rechts? Want dat was hij’. Schaamteloze geschiedvervalsing door een historicus.
De aanleiding voor Van der Horsts tirade is een uitspraak van Yoeri Albrecht, een vriend van Van Gogh, donderdagavond in de talkshow van Jeroen Pauw. Hij zei daar: ‘Theo van Gogh was links. Dat is wat de meeste mensen vergeten.’
De aanleiding voor de column die ik nu schrijf is dat mijn reactie op Joop.nl geweigerd is voor plaatsing. Naast mijn inhoudelijke argumenten noemde ik het stuk onder meer een flutcolumn en verzuurde achterklap. Dat zal het zijn geweest.
Fortuyn

In zijn column haalt Van der Horst heel venijnig Pim Fortuyn aan. Het geheel resulteert in een ergerlijk, eerrovend stuk gekonkel. Nee, het is echt een heel raar betoog. Het gebrek aan feiten vind ik een historicus onwaardig.
Ik zou ze niet meteen claimen ‘voor links’, maar Van Gogh en Fortuyn waren niet rechts. Zij hielden er linkse ideeën op na en zagen een sturende, bepalende rol voor de overheid weggelegd. Wel waren zij behoorlijk obsessief tegen de elite, de grachtengordel, taboes, enzovoort. Voor een deel was dat denk ik spel.
Maar oké, dat is hoe ik hen zie, en het hangt er vanaf welke definities je gebruikt voor links en rechts. Ik heb een voorkeur voor een feitelijk onderbouwde definitie. Van der Horst gebruikt een hele beperkte. Hij komt met geen enkel concreet voorbeeld. Alleen maar met neerbuigend gezwets over stijl en houding.
Fortuyn had linkse ideeën zoals een sociale dienstplicht voor jongeren, het kleinschaliger organiseren van zorg en onderwijs, de gekozen burgemeester en een generaal pardon voor asielzoekers. Hij wilde bovendien niemand “het land uitzetten”. Ook haat-predikende imams niet. Hij wilde in debat met hen.
Zijn ideeën over bezuinigingen zou je rechts kunnen noemen, maar dat is twijfelachtig omdat ook de programma’s van de linkse partijen (PvdA, SP en GL) miljarden aan bezuinigingen bevatten. Het gaat om de keuzes die men maakt.
Hoe Fortuyn de rol van de overheid zag komt wellicht het meest overeen met de CDA-visie. Die kan je op zich rechts noemen, maar zeker niet radicaal of extreem. Kort gezegd: meer nadruk op het maatschappelijk middenveld, minder op de overheid. Belang sociale cohesie, waar ook overheidsbemoeienis voor nodig is.
Van Gogh

Vooropgesteld: Van Gogh was geen politicus. Hij had geen programma met beleidsvoorstellen die je links of rechts kan duiden. Het gaat om zijn mening. Daarbij was hij schrijver, polemist en kunstenaar (filmmaker); dat is beduidend omdat oratorische technieken als overdrijving, ironie en sarcasme een rol spelen.
Zowel Fortuyn als Van Gogh heeft zich fel uitgesproken tegen extreemrechtse politici in Europa. Zij moesten niets hebben van Le Pen, Dewinter en Haider. In het programma 5 Jaar Later, ook van Jeroen Pauw, sprak Van Gogh zijn angst uit. Hij wilde dat er in Nederland geen figuur zoals Filip Dewinter zou opstaan.
Die uitspraak past in de assertie dat Fortuyn en Van Gogh de gevestigde elite wilden ‘wakker schudden’. Tot verandering wilden bewegen. In het geheel niet ‘kapotmaken’ om – verondersteld – ruimte te maken voor extreemrechts.
Het enige duidelijke argument dat Van der Horst in zijn column gebruikt is het islam-bashen. Dat kan je echt wel beledigend, smakeloos of stijlloos vinden, maar dat is volgens mij onvoldoende om iemand rechts of extreemrechts te noemen.
Bashen is bashen, schelden is schelden, provoceren is provoceren. Dat is niet lief, maar extreemrechts (Van der Horst noemt het ‘uiterst rechts&rsquo wordt het volgens mij pas als men er concrete handelingen of voorstellen aan koppelt.
Wilders

Zo komen we helaas op PVV-draak Geert Wilders. Hij is wél extreemrechts, en legt onterecht een claim op de erfenissen van Fortuyn en Van Gogh. Ik vind het schandelijk en onverteerbaar dat hij hen exploiteert voor zijn haatpolitiek.
Wilders komt voort uit de rechtervleugel van de VVD en hangt, samen met zijn spindoctor Martin Bosma, een psychotische vorm van het libertarisme aan. De Chicago School, minimaal zoals Margaret Thatcher, maar evident meer Ayn Rand-egomaniakaal inclusief dictatoriaal despotisme à la Augusto Pinochet.
Hij basht niet alleen, maar doet concrete voorstellen. Wilders, ideologisch vader van massamoordenaar Anders Breivik, weigert samen te werken, weigert echt debat aan te gaan, ondermijnt het vertrouwen en jaagt verdeeldheid aan.
Het is gruwelijk perfide hoe Wilders zichzelf in een adem met Fortuyn en Van Gogh durft te noemen. Niet om mij of om jou – wij kunnen het hebben – maar omdat Fortuyn en Van Gogh er niet meer zijn om hem van repliek te dienen.
Van Dam

Dat Van der Horst met zijn column deze week een Marcel van Dam-achtig wrokbetoog uitspuwt vind ik op zichzelf al verschrikkelijk, maar: vrijheid, blijheid. Mag allemaal. Hij onderbouwt zijn mening echter met geen enkel feit.
Jawel, hij haalt gezellig-intellectueel Céline, Brasillach en Wichmann aan. Boeit mij eerlijk gezegd totaal niet. Die passages zijn voor mij een smoke screen. Een protserig stijlfiguur om te verhullen dat de column niet-onderbouwd gemekker is.
Nog bespottelijker is dat Van der Horst in de reactieruimte op Joop.nl – waar mijn reactie geweigerd is – vraagt om citaten van Van Gogh die bewijzen dat hij links was. Dit terwijl zijn eigen stuk geen enkel citaat bevat. Alleen maar mist.
Ik vind Van der Horsts column een misleidende projectie. Het ‘politiek claimen’ of labelen van Fortuyn of Van Gogh vind ik schaamteloos en smerig. Wat dat betreft zijn Van der Horst en Wilders in mijn ogen even gluiperig en vals.