Catastrofe Gaza in kaart gebracht

[Live_uit_Azrou]

Citaat uit het Oude Testament: “Ze namen de stad in en doodden alles wat erin was, zowel mannen als vrouwen, zowel kinderen als bejaarden, zowel runderen en schapen als ezels. Jozua liet het volk de volgende eed zweren: ‘Wij vervloeken ten overstaan van de Heer iedere man die het waagt deze stad, Jericho, weer op te bouwen." De militaire aanvallen in Gaza hebben behalve doden ook een humanitaire catastrofe aangericht. Een overzicht.




De ernst van de humanitaire ramp die zich in Gaza heeft voltrokken, valt moeilijk te vatten. Televisiebeelden geven zicht op puin en tonen bloederige taferelen. Maar beelden zijn vluchtig en tonen niet de proporties van de ellende.

Om de draagwijdte te vatten, moet je uitgaan van het gegeven dat Gaza een heel dichtbevolkt stedelijk gebied is. 1,8 miljoen mensen wonen er op amper 150 km². Je kan het enigszins vergelijken met het Brussels hoofdstedelijk gewest, zij het dat er in Gaza op ongeveer dezelfde oppervlakte ongeveer tweemaal zoveel mensen wonen. Het is daarmee een van de meest dichtbevolkte gebieden ter wereld.

Zo’n gebied beschieten met raketten of artillerie kan niet anders dan humanitaire catastrofes veroorzaken. Hierna overlopen we de belangrijkste aspecten van de humanitaire ramp die het voorbije Israëlisch offensief heeft veroorzaakt.

Slachtoffers

Meer dan 1800 Palestijnen werden gedood, van wie volgens de VN zo’n 70 procent burgers en 22 procent kinderen. Ook werden 9 VN-medewerkers omgebracht. Aan Israëlische zijde sneuvelden 64 soldaten, 3 burgers en 0 kinderen.

Voor de derde keer in vijf jaar worden Palestijnse kinderen geconfronteerd met bombardementen met alle traumatische gevolgen van dien. Heel wat kinderen vertonen symptomen van angst, rusteloosheid, slapeloosheid, eetstoornissen, depressie, enz. Bijna 400.000 kinderen hebben onmiddellijke en gespecialiseerde psychologische hulp nodig.



Gezondheid

De gezondheidssector en de hulpverlening lag mee in het vizier van de Israëlische bombardementen. Achttien gezondheidsposten en ziekenhuizen, waaronder een ambulancecentrale en een revalidatieziekenhuis, werden vernield. Ongeveer de helft van de dokters kunnen daardoor geen zorg meer verlenen.

Omdat de enige energiecentrale vernietigd werd, zijn de overblijvende ziekenhuizen aangewezen op onbetrouwbare generators. Bij een familie waar negen slachtoffers vielen, zag men zich genoodzaakt om de lichamen van de kinderen te bewaren in diepvriezers omdat er geen plaats meer was in het lijkenhuis.

Als gevolg van de blokkade sinds 2012 was de voorraad medicamenten extreem laag. Tijdens de bombardementen geraakten de stocks snel op. Het was dan ook onmogelijk de duizenden gewonden een elementaire verzorging te bieden. Bovendien werd het werk van zorgverleners door de Israëlische aanvallen doelbewust bemoeilijkt. Dat heeft het dodenaantal ongetwijfeld nog doen toenemen.

Heel veel mensen wachten vandaag op dringende verzorging. Maar veel uitzicht of uitweg is er niet. Omwille van de blokkade is het voor zieke of gewonde Palestijnen niet eenvoudig om de Gazastrook te verlaten.

[Live_uit_Azrou]

Voedsel
Een belegering gecombineerd met uithongering was een beproefde middeleeuwse tactiek. Vandaag wordt ze opnieuw gehanteerd. Vóór het juli-offensief werd Gaza al in een voedselwurggreep gehouden. Voor hun voedselbevoorrading zijn de Gaza-bewoners grotendeels afhankelijk van de voedselinvoer. Die wordt volledig bepaald, beperkt en zo nodig afgegrendeld door Israël. Sinds de blokkade ging de situatie van kwaad naar erger. De voedselonzekerheid steeg sinds 2012 van 44 procent naar 57 procent van de bevolking. 70 procent ontving voedselhulp.

In principe kon er in die periode ook gevist worden dicht bij de kustlijn – de breedte ervan is afhankelijk van het al dan niet afvuren van raketten. In werkelijkheid werden vissers uit Gaza vaak beschoten door het Israëlisch leger. Volgens de VN zou een reguliere visvangst een belangrijke en goedkope bron zijn van proteïnen en bovendien tewerkstelling creëren.

Het voorbije offensief verergerde de situatie nog verder. Boeren werden niet langer toegelaten in een bufferzone, toevallig overlapt die zone met het meest vruchtbare gedeelte van de Gazastrook. Vissers werden nu al beschoten als ze 50 meter de zee in gingen. Door het wegvallen van elektriciteit werd minder brood geproduceerd in de huisgezinnen. Bakkerijen konden dat tekort niet opvangen. Voedselprijzen schoten als gevolg daarvan de lucht in.

Vandaag hebben 485.000 bewoners, 28 procent van het totaal, dringend voedselhulp nodig.

Water
Met water is het nog slechter gesteld. Door verzilting is het grondwater zo goed als ondrinkbaar. Slechts 5,5 procent van het leidingwater beantwoordde in 2013 aan de kwaliteitsnormen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Meer dan 30 procent van de huizen heeft zeer beperkte toegang tot water: tussen 6 en 8 uur om de vier dagen. Der gemiddelde consumptie ligt volgens de WHO beneden het gezondheidsminimum.

Tijdens het offensief had 80 procent van de bevolking niet of nauwelijks toegang tot water. De bombardementen hebben 50 van de 225 waterbronnen beschadigd. 50 andere zijn buiten gebruik omdat technici er niet bij konden om ze te herstellen. Van de overige 125 werken er slechts 30 door het gebrek aan elektriciteit. Zo’n half miljoen mensen moeten het stellen zonder stromend water.

[Live_uit_Azrou]

Huisvesting
Tijdens het voorbije offensief werd 43 procent van de Gaza-bevolking getroffen door een evacuatiewaarschuwing of een no-go zone. Meer dan 10.000 woningen werden vernield en nog eens 5.000 woningen zijn onbewoonbaar. Het gaat hier in totaal over 100.000 mensen.

Tijdens het offensief verlieten 460.000 inwoners hun huis. Dat is een kwart van de bevolking. Het is alsof heel Antwerpen op twee weken tijd op de dool zou geraken. Meer dan de helft van die ontheemde bevolking woont nu in overbevolkte opvangkampen, waar vaak geen stromend water is.

Elektriciteit
Met de elektriciteitsvoorziening was het voordien al heel slecht gesteld. Maar door de beschietingen van 29 juli moest nu ook de enige energiecentrale gesloten worden. Het kan maanden duren tegen dat ze hersteld is. Van de tien hoogspanningsleidingen die elektriciteit leveren vanuit Israël, is er nog één die werkt. In enkele districten is er nu twee uren per dag elektriciteit en in andere helemaal niets meer.

Elektriciteit is van essentieel belang voor de gezondheidszorg, de waterzuivering, rioleringssystemen, de economie, de publieke dienstverlening en uiteraard voor een normaal en fatsoenlijk leven. Zonder elektriciteit word je teruggeworpen in de middeleeuwen.

Economie
De economie in Gaza is volstrekt afhankelijk van Israël. Gaza levert goedkope arbeidskrachten aan Israël maar mag zelf nauwelijks eigen economische activiteiten ontwikkelen. Ook de financiële stromen naar Gaza worden door Israël volledig gecontroleerd en minimaal gehouden. Sinds de blokkade is de wurggreep op de economie nog versterkt.

Uit gelekte documenten via Wikileaks blijkt dat dit een bewuste strategie is van Tel Aviv. Het is de bedoeling om de Gaza-economie op het laagst mogelijke peil te houden om onrust te zaaien bij de bevolking en zo de macht van Hamas te ondermijnen.

De bombardementen hebben de al minimale economische activiteiten nog een verdere slag toegebracht. De enige haven werd vernietigd en ook nog eens 250 bedrijven uitgeschakeld. Het gaat daarbij om bedrijven die niets te maken hebben met mogelijke verzetsactiviteiten: productie van plastic, sponzen, distributie van fruit, enz.

Armoede en werkloosheid
Volgens de Wereldbank is 38 procent van de inwoners van Gaza arm en 21 procent extreem arm (minder dan 1,25 dollar per dag). Daarmee is Gaza na Jemen en Soedan de armste regio van de Arabische wereld. Meer dan 70 procent van de inwoners is in ‘normale tijden’ afhankelijk van humanitaire hulp.

Die armoede wordt mee veroorzaakt door hoge werkloosheid. In 2000 was 19 procent van de werkende bevolking werkloos, in 2014 was dat al opgelopen tot 41 procent. Bij de jongeren bereikt de werkloosheid vandaag een recordhoogte van 58 procent.

Onderwijs
Leerkrachten zijn niet het probleem in Gaza, maar wel de schoolgebouwen. Er is een tekort aan 259 scholen. Omwille daarvan worden in een groot aantal scholen in twee shiften gewerkt en zijn er klassen van 40 tot 50 leerlingen.

De bombardementen hebben 141 scholen en 4 kindertuinen geraakt. De Israëli’s vernielden ook verschillende gebouwen van de universiteit. Ondanks de onmogelijke omstandigheden heeft Gaza een hoge scholingsgraad en nauwelijks analfabeten.

[Live_uit_Azrou]

Religie
De bombardementen hebben 161 moskeeën getroffen. 41 moskeeën werden volledig vernietigd, 120 gedeeltelijk.

De vernietiging van religieuze symbolen en gebouwen was volgens de overlevering een weerkerende Bijbelse praktijk waarvan het joodse volk gebruikmaakte om zich het beloofde land toe te eigenen.[1] We zijn nu meer dan drieduizend jaar verder. Vandaag is het niet alleen een oorlogsmisdaad, maar ook een doelbewuste aanslag op de identiteit en waardigheid van een bevolkingsgroep, met het doel hun verzet te breken.

Openluchtgevangenis
Mensen in Gaza kunnen niet naar het buitenland om te studeren, te werken, familie te bezoeken of zaken te doen, tenzij ze een speciale vergunning kunnen bemachtigen. Sinds de blokkade van 2012 was de bewegingsvrijheid al sterk gelimiteerd, maar na de val van de Egyptische president Morsi halverwege 2013, werd Gaza praktisch volledig afgegrendeld. In de eerste helft van 2013 staken elke maand nog 40.000 Gaza-bewoners de grens over in Rafah. Eind december waren dat er geen 10.000 meer.

Omwille van de blokkade moeten de bewoners het stellen zonder een hele lijst van essentiële goederen en levensmiddelen als hout, cement, gedroogd fruit, verwarmingstoestellen, A4 papier, vers vlees, confituur, chocolade, azijn, enz.

Ralph Nader, herhaaldelijk presidentskandidaat in de VS, heeft het over een openluchtgoelag: “Heb je de laatste tijd veel gehoord over de 1,5 miljoen Palestijnen die illegaal gevangen zijn door de Israëlische regering in ‘s werelds grootste openlucht Goelag? Hun verschrikkelijke levensomstandigheden, verergerd door een selectieve Israëlische belegering die de invoer van levensbehoeften – medische artikelen, voedsel, water, bouwmaterialen en brandstof, om er een paar op te noemen – beperkt, heeft geresulteerd in een 80 procent werkloosheid en onwettige straffen, willekeurige arrestaties en opsluiting in Israëlische gevangenissen.”

Met klem
Als je alles op een rij zet dan is het duidelijk dat de voorbije Operatie Beschermende Rand niet enkel militaire doelen (tunnels, raketten) had, maar doelbewust de infrastructuur van Gaza en het moreel en de waardigheid van de bewoners viseerde. “Wanneer langs de ene kant van een conflict meer dan 95 procent van de slachtoffers valt dan is het geen oorlogsoperatie meer maar dan gaat het om een slachting, een strafexpeditie”, aldus de bekende epidemioloog Marc Van Ranst.

De houding van de Europese politici ten aanzien van deze ‘hoogtechnologische pogrom’ is stuitend. Toen enkele weken geleden een lijnvliegtuig werd neergehaald boven Oekraïne schreeuwden ze moord en brand en werd Rusland – op basis van een niet bewezen beschuldiging – prompt getrakteerd op zware economische sancties. Toen op hetzelfde moment een veelvoud aan burgers doelbewust werd afgeslacht in Gaza, keken ze de andere kant uit.

Het kan anders. In een gemeenschappelijk communiqué veroordeelden de presidenten van Brazilië, Argentinië, Venezuela en Uruguya “met klem het buitensporige gebruik van geweld door het Israëlische leger in de Gazastrook, die voornamelijk burgers, waaronder vrouwen en kinderen treft.” Ook de presidenten van Bolivia en Cuba hebben de agressie scherp veroordeeld. Verschillende landen van Latijns-Amerika hebben hun ambassadeurs uit Israël teruggeroepen voor overleg en landen als Bolivia, Cuba en Venezuela hadden hun diplomatieke relaties voordien al verbroken.

In Europa was er één uitzondering. De moedige stem kwam van de Britse staatssecretaris voor Buitenlandse Zaken, Sayeeda Warsi. Zij nam ontslag uit onvrede met het beleid van haar regering ten aanzien van Gaza. Zij verwijt haar regering hypocrisie en hekelt het feit dat ze niet in staat was de slachting in Gaza te veroordelen. Zij is de uitzondering die helaas de regel bevestigt.

Noot
[1] Zie bijvoorbeeld: “De volken die u zult verdrijven, vereren hun goden op heuveltoppen en hoge bergen en onder bladerrijke bomen. U moet hun gewijde plaatsen met de grond gelijk maken, hun altaren slopen en hun gewijde stenen verbrijzelen; hun wijstenen moet u verbranden en hun godenbeelden in stukken hakken. Er mag niets overblijven dat aan die goden herinnert.” Deut. 12,2-3 (Oud Testament). http://www.willibrordbijbel.nl/?p=page&i=5257,5287

Marc Vandepitte
http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2014/08/07/catastrofe-gaza-in-kaart-gebracht