onaangepast
19-11-2013, 13:45
[FONT=Arial][/FONT]
[FONT=Arial]© thinkstock. Fruitvlieg.[/FONT]
[FONT=Arial]Mannetjesfruitvliegjes kunnen zich onderling nogal heetgebakerd gedragen en elkaar zelfs te lijf gaan. Maar sluit ze een poosje op met een vrouwelijke fruitvlieg en hun machogedrag verdwijnt als sneeuw voor de zon.[/FONT]
[FONT=Arial]
Door te ontrafelen hoe agressief gedrag van de fruitvliegjes wordt beïnvloed, hopen de onderzoekers meer te begrijpen van agressief gedrag bij mensen.
[/FONT]
[FONT=Arial]Deze kalmerende invloed heeft een moleculaire basis in de vorm van vrouwelijke feromonen, een soort boodschapperstofjes. Die worden opgepikt door specifieke 'ontvangertjes' op de achterpootjes van de mannetjesvliegjes, waarna er een signaaltje naar hun hersenen gaat. Dat neurale circuitje is ontrafeld door onderzoekers van de University of California, die hiervan verslag doen in Nature Neuroscience.
Fruitvliegjes duiken wel vaker op in wetenschappelijke publicaties. Die populariteit danken ze aan hun hersenen, zenuwcellen en genen, die alle nauw verwant zijn aan die van de mens: veel fruitvlieggenen komen ook in mensen voor.
Door te ontrafelen hoe agressief gedrag van de fruitvliegjes wordt beïnvloed, in dit geval dus door eerder contact met een vrouwtje, hopen de onderzoekers meer te begrijpen van agressief gedrag bij mensen.
Daling van agressieniveau
Agressiviteit is een nuttige eigenschap voor seksuele selectie, schrijven de onderzoekers - en dan hebben ze het weer over fruitvliegjes. Maar het moet niet de spuigaten uit lopen. Een zekere mate van regulering door omgeving en ervaring is nodig. De onderzoekers wilden graag weten hoe die regulering op het niveau van moleculen en zenuwcellen precies tot stand komt.
Ze onderwierpen de vliegjes aan een hele reeks proeven. Mannetjes die een tijdje samen werden opgesloten, ontdekten kennelijk van elkaar dat ze de kwaadste niet waren: hun agressieniveau daalde. Werd er een vrouwtje bijgehaald, dan sloeg de vlam in de pan. Vooral na de paring gedroegen de mannetjes zich agressief. Misschien wel om hun uitverkorene te beschermen, speculeren de onderzoekers.
Maar: er waren grote verschillen tussen de mannetjes die voorafgaand aan de agressiemetingen 24 uur met een vrouwtje opgesloten hadden gezeten, en mannetjes die deze tijd alleen of met hun mannenbroeders hadden doorgebracht. Die blootstelling aan vrouwtjes had een sterk kalmerende invloed. Met vermoeidheid had dat niets te maken, want daarvan vertoonden de mannetjes totaal geen blijk. De onderdrukking van agressieve neigingen hield enige dagen aan.
Lijfelijk contact
Voor agressieremming was het niet voldoende dat de mannetjes het vrouwtje roken of zagen. Ook een korte paring hielp niet. De rustgevende boodschap kwam alleen over via langduriger lijfelijk contact.
Om het biologische mechanisme achter de agressieremming op te helderen, herhaalden de wetenschappers de proeven met allerlei gemuteerde vliegjes. Sommige konden niet goed ruiken, andere niet goed zien, weer andere waren ongevoelig voor mannelijke feromonen. Voor de mate van agressiviteit maakte dat niet uit. Dat lag anders voor vliegjes die ongevoelig waren gemaakt voor vrouwelijke feromonen: die gingen na opsluiting met een vrouwtjesvlieg tekeer als vanouds tegen hun mannelijke concurrenten. Bingo.
Het vrouwelijk gezelschap, vatten de wetenschappers samen, activeert de zenuwcellen die gevoelig zijn voor de vrouwelijke feromonen. Daardoor wordt in het brein het agressieniveau verminderd. Bij mensen zou best een soortgelijk mechanisme een rol kunnen spelen, vermoeden ze.
http://www.trouw.nl/tr/nl/6700/Wetenschap/article/detail/3547376/2013/11/19/Minder-macho-dankzij-vrouwelijk-invloed.dhtml