Scottie
12-01-2005, 18:53
Christenvervolging / Gelovigen hebben het soms zwaar om vele redenen
Het christendom is de meest vervolgde religie ter wereld. De ene hulporganisatie benadrukt hoe erg het is, de andere wil dat beeld juist vermijden. Een rondgang, eind 2004.
De situatie is verergerd'', zegt Gyula Orbán, directeur van Kerk in Nood uit Den Bosch. Hij is bezig gegevens te verzamelen voor zijn Jaarboek 'Geweld tegen christenen, anno 2004', dat in april uitkomt. ,,De hetze tegen christelijke groepen neemt alleen maar toe.'' Oorzaken: de wereldwijde groei van het islamfundamentalisme én van het fundamentalisme onder boeddhisten (Thailand) en hindoes (India).
,,Het wordt er niet hoopgevender op'', zucht ook directeur Jan Bor van de Stichting De Ondergrondse Kerk uit Gorinchem. ,,Elke paar minuten sterft ergens ter wereld een christen vanwege zijn geloof. Het verbaast mij niks, omdat de Bijbel het heeft voorzegd. Het verontrust mij wel.''
Open Doors uit Ermelo publiceert elk voorjaar een ranglijst. China, verwacht hoofd publiciteit Jenö Sebök, gaat 'een stuk' omhoog. ,,Deze zomer zijn veel kerkelijke leiders gearresteerd en bijbelnetwerken opgerold.'' Vietnam stijgt eveneens. Noord-Korea blijft op de eerste plaats. En Saoedi-Arabië scoort onverminderd hoog.
Van oudsher is de bekommernis om christenvervolging een liefhebberij van behoudende geloofsgenoten. Open Doors kent een vooral evangelische achterban. Stichting De Ondergrondse Kerk put uit de reformatorische kerken. En Kerk in Nood, voorheen Oostpriesterhulp, heeft hoofdzakelijk rooms-katholieke donateurs.
(Deze stichtingen zijn alle drie van oorsprong Nederlands, maar opereren nu internationaal. Geen toeval, meent Jan Bor van De Ondergrondse Kerk. ,,Als een land in nood is, komt Nederland ook gauw in actie. Wij zijn humanitair ingesteld.'')
Op het hoofdkantoor van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) moeten ze niets hebben van ranglijsten met christenvijandige naties. ,,Wij vermijden het beeld dat het wereldwijd zo verkeerd gaat met christenen'', zegt Bert Boer van Kerkinactie, de missionair-diaconale afdeling van de PKN. ,,Het beeld van o wat erg. Dat is niet zo. Er zijn vaak te veel factoren in het spel. Indonesische christenen kunnen bijvoorbeeld behoorlijk provoceren. Dat noemen wij geen vervolging, dat noemen wij ruzie met elkaar.''
Op de lange lijst internationale projecten van Kerkinactie komt de term 'christenvervolging' dan ook niet voor. ,,Ik moet er niet aan denken'', zegt Bert Boer. ,,Ik zou niet weten waarom. De een zegt: dit is christenvervolging. De ander zegt: deze predikant had wapens in zijn achterbak. Wij steunen mensen in moeilijke omstandigheden. En die activiteiten hangen we niet aan de grote klok. Wij hebben veel gepubliceerd over christenen in Afghanistan, Pakistan, China. In die landen is geen sprake van vervolging, daar is achterstelling. En wij helpen mensen om hun positie te verbeteren.''
De drie lobbyorganisaties richten zich wél exclusief op verdrukte christenen. Ze verlenen sociale en juridische hulp, distribueren bijbels, financieren huisvesting. Ook houden ze 'schrijfacties' en bidstonden, en geven ze nieuwsbrieven, tijdschriftjes en jaarboeken uit om bekendheid te geven aan hun goede zaak.
Deze clubs zien hun - vaak illegale - werkzaamheden als een 'opdracht'. Zij voelen, zeg maar, wat moslims bedoelen als ze reppen van de oemma - de wereldwijde islamitische geloofsgemeenschap. ,,Alleen noemen wij dat het lichaam van Christus'', zegt Jenö Sebök van Open Doors. ,,Wij voelen ons geroepen om te helpen.'' ,,Als één lidmaat lijdt, lijden alle leden'', zegt ook Jan Bor van De Ondergrondse Kerk. ,,De plicht om je naaste te helpen is de grootste plicht van een christen.''
Gyula Orbán van Kerk in Nood constateert dat vooral protestanten geneigd zijn zich voor vervolgde medechristenen in te zetten. ,,Wij katholieken houden ons liever op de achtergrond. De Petrus-houding, noem ik dat. Wij laten de kastanjes uit het vuur halen. Protestanten zijn meteen fanatiek - in de goede zin van het woord.'' Een bepaald soort, dat wel. Elk jaar stuurt hij zijn Jaarboek rond. ,,CDA'ers zeggen: als ik tijd heb, ga ik het lezen. SGP'ers en politici van de ChristenUnie maken er écht werk van.''
Volgens Bert Boer van Kerkinactie schuilt er risico in dat beeld van het lichaam van Christus. ,,Bij heel veel christenen in Nederland roept vervolging een emotie op. Bij mij ook. Tjonge, wat erg. Tegelijk moet er een balans zijn. Het is gevaarlijk om alleen aandacht te hebben voor christenen, en niet voor élke vervolging. Ieder mensenleven is kostbaar in de ogen van God. De kerk die zich alleen voor christenen inzet is geen goede kerk.''
Organisaties als Open Doors ('Ik lees het blaadje weleens') zetten christenen ten onrechte tegenover andersgelovigen, vindt hij. ,,Dan heb je sneller de neiging om van vervolging te spreken. In de mainstream is meer openheid voor álle motieven die een rol spelen als christenen het moeilijk hebben.''
Alles bij elkaar, zeggen de drie lobbyclubs, staan wereldwijd zo'n 200 miljoen christenen in zestig landen bloot aan vervolging. Dat gaat van irritante bureaucratische tegenwerking tot gevangenschap, marteling en moord. Jaarlijks sterven 70000 tot 150000 christenen omwille van hun geloof - een flinke provinciestad.
Maar zelfs de voorzichtigste cijfers, alle organisaties erkennen het ruiterlijk, zijn boterzacht. Het kunnen er minder, het kunnen er meer zijn. Sommige landen, zoals Noord-Korea, zitten potdicht: mondjesmaat komen harde feiten naar buiten. In Afrika is het vaak moeilijk uit te maken of christenen er lijden vanwege hun etniciteit of vanwege hun geloof. In Irak hebben christenen het zwaar, maar dat kan ook zijn omdat ze zouden 'heulen' met de Amerikanen.
,,Er spelen zoveel factoren een rol'', zegt Henriëtte Kats die voor de zwarte lijst van Open Doors gegevens verzamelt. ,,Sommige doden tel ik niet mee, hoe erg het ook is. Mensen moeten echt vervolgd worden vanwege hun geloof. Pas bij absolute zekerheid brengen we cijfers naar buiten.''
Volgens de drie lobbyorganisaties is het christendom met gemak de meest geplaagde wereldgodsdienst. Natuurlijk, zegt Jenö Sebök van Open Doors, moslims hebben eveneens te vrezen in communistische landen waar álle religie taboe is. Christenen daarnaast óók in islamitische landen. ,,Andersom hebben moslims in Europa burgerrechten als ieder ander. Ik zal niet ontkennen dat ze hier te maken hebben met discriminatie, maar ze kunnen naar de rechter stappen. Als een moskee in brand vliegt, krijgen ze bescherming. In de meeste moslimlanden zijn christenen tweederangsburgers.''
Volgens Bert Boer van Kerkinactie draagt het 'westerse stempel' van het christendom 'minstens zoveel' bij aan de moeilijkheden. Christenen in arme landen, hoorde hij, voelden evenveel vreugde als moslims toen op 11 september 2001 de Twin Towers instortten. ,,Symbolen van een wereld die zich niks gelegen laat liggen aan hun lot. Daar waren wij zeer door verrast: hé, zit dat zo diep? In de aanpak van christenen zit heel veel antiwesters sentiment. Dat is een feit. En dat wordt nog eens versterkt door het optreden van Amerika in de wereld.''
,,Daar ben ik het niet mee eens'', zegt Jan Bor van De Ondergrondse Kerk. ,,In Indonesië zijn de afgelopen jaren 700 kerken verwoest. In Nigeria, in Noord-Korea is terdege sprake van christenvervolging. Dat heeft niets met het Westen van doen. Nee, christenen hebben het wezenlijk moeilijk. Luister maar naar de noodkreten.''