Simcha
16-01-2011, 09:43
Het was een onopvallend, maar in het licht van de Wildersiaanse Eurabiëparanoïa pikant berichtje vorige week in de krant: in een aantal ultraorthodoxe gemeentes in Israël zullen busmaatschappijen een jaar lang mannen en vrouwen gescheiden van elkaar vervoeren.
Een tweede bericht, uit diezelfde dagen: in Egypte konden twee Koptische vrouwen, die door hun echtgenoot waren mishandeld, als gevolg van het traditionele huwelijksrecht waaraan de hoogbejaarde paus (ook die al) Shenouda III geen millimeter wenst te veranderen, alleen maar aan hun man ontsnappen door zich tot de islam te bekeren, want daarmee werd hun huwelijk ongeldig. De politie bracht hen terug naar hun wettige echtgenoot - aanleiding voor de recente rellen.
|
Waar blijft nu de verontwaardiging van onze eigen westerse anti-islamiseringstrijders over de nieuwe joodse sharia in Israel en de christelijke jacht op geloofsafvalligen in Egypte?
En dan zwijg ik nog over een derde bericht: in China rukken, als onze eigen variant van de opmars van de rabiate Arabische salafisten in Pakistan en Indonesië, de rabiate Amerikaanse evangelisten op. En net als hun fundamentalistische moslimmedebroeders weten zij heel goed de ware gelovigen (zijzelf, voorbestemd voor de hemel) van de ongelovigen (alle anderen, gaan naar de hel) te scheiden.
Al enige weken woedt in de Volkskrant een felle discussie over de mogelijke samenhang tussen godsdienst en geweld, of meer specifiek: terrorisme. De drie monotheïstische religies - jodendom, christendom, islam - staan daarin centraal, gelovigen en ongelovigen tegenover elkaar.
Joden, christenen en moslims aanbidden dezelfde God. Dat vergt de logica, want op grond van hun monotheïsme sluiten ze zélf het bestaan van andere goden uit. En een God die niet bestaat kan ook niet als almachtig worden aanbeden. Daarin verschillen ze van de oude Germanen en Grieken: in het Walhalla of op de Olympus was principieel ruimte voor extra goddelijk gezelschap, en je kon er vanaf de begane grond dus altijd eentje per abuis over het hoofd hebben gezien. De Romeinen hadden zodoende, heel logisch, zekerheidshalve ook tempels voor de onbekende god.
Wat bij deze drie religies-met-een-heilig-boek hooguit uiteenloopt, is hun Gods-beeld. Gelovigen doen dan ook vooral erg hun best hun eigen geloof als vreedzaam en tolerant tegen dat van de anderen af te zetten. Het is vooral de God van de ander die niet deugt. Ik ga als jood voortdurend met God in discussie, aldus Asher Ben Avraham. Helaas beperken sommige van zijn geloofsgenoten zich niet tot discussie.
Onzinnig
Historisch gezien gaat geen van de drie vrijuit. De bewering dat alleen de islam gewelddadig zou zijn, is aantoonbaar onzinnig. Alle drie hebben zeer gewelddadige volgelingen (gehad). De Pentateuch zit vol genocide om de joden met Mozes het Beloofde Land te bezorgen, de Saksen werden door Europa-aartsvader Karel de Grote niet slechts met de bijbel in de hand bekeerd, en eenmaal door het geloofsvuur van Mohammed aangestoken bleven de eerste kaliefen evenmin vredig in Mekka thuis bij hun haard.
Eeuwenlang overigens hebben de Arabieren christenen en joden - anders dan de Spanjaa¬den deden met de moslims tijdens de Reconquista - in de door hen veroverde gebieden betrekkelijk met rust gelaten, wat verklaart dat er tot in de vorige eeuw nog vele miljoenen hunner in het Midden-Oosten leefden; in het Ottomaanse Rijk vormden christenen zelfs een belangrijk deel van de bureaucratische elite.
De exodus van christenen en joden als gevolg van toenemende intolerantie is in dat licht van betrekkelijk recente datum en valt niet los te zien van de naweeën van het westerse kolonialisme plus de religieuze revival als antwoord op de zelfzuchtig-decadente verwesterlijkte eigen elite, die niets doet voor de eigen bevolking.
Christendom en islam hebben - anders dan het jodendom - altijd een universele boodschap gehad: voor het eigen zieleheil moet iedereen worden zoals zij - und bist du nicht willig, so brauch ich Gewalt, om Goethes Erlkönig te parafraseren. Joden zijn vrij van bekeringsdrift, maar daarvoor hebben zij dan hun etnische claim op een eigen door God Beloofd Land, ongeacht of daar anderen wonen - ook een recept voor ellende, zowel na de Uittocht uit Egypte, als na terugkeer uit de Diaspora.
Underdog
Terrorisme is daarbij de geweldsvorm van de underdog, die (nog) geen eigen officieel land of leger bezit, dus voor groeperingen zonder staatsmacht: dat gold indertijd voor onze eigen calvinistische Geuzen met hun gemoord onder Gorcumse monniken evengoed als de afgelopen decennia voor de katholieke IRA, of het joodse verzet tegen de Engelsen in Palestina vlak na 1945. Een van degenen die toen regelmatig aanslagen pleegde, bracht het later zelfs tot premier: Menachim Begin.
Het geldt natuurlijk ook voor de Taliban: door Washington als terroristen vogel-vrij verklaard, zoals Den Haag dat indertijd met Soekarno deed, en Madrid nog weer even eerder met Willem van Oranje. Zelf zien de Taliban zich daarentegen als religieuze en nationale vrijheidssstrijders - zoals dat in Djakarta inmiddels voor Soekarno geldt, en voor Willem van Oranje al iets langer in Den Haag. Hadden wij na 1945 de oorlog overzee gewonnen of na 1568 de oorlog thuis verloren, dan waren in dat geval beiden vast heel anders in de officiële geschiedenisboekjes terecht gekomen: als subversieve ondermijners van het wettig staatsgezag. Want niet alleen Beel handhaafde in eigen ogen indertijd de orde, dat deed de hertog van Alva ook.
Kortom: net als elk nationaal gevoel kan ook elk geloof tot gewelddaden inspireren - met nadruk op het woordje kan. De godsdienstige beweegredenen die religieuze terroristen zelf aanvoeren - er zijn in thora, bijbel of koran naast veel menslievende passages inzake de ware gelovigen ook veel minder menslievende inzake de ongelovigen te vinden - moet men daarom inderdaad, zoals Cliteur betoogt, serieus nemen.
Scherpslijpers
Alleen is dat nog geen verklaring waarom sommige gelovigen die zo serieus zijn gaan nemen: de meeste gelovigen, die geen scherpslijpers zijn, hebben immers in de loop der eeuwen een talent ontwikkeld om bij maatschappelijk onhandige passages in hun Heilig Boek liever even de andere kant op te kijken. Toen ik negen jaar geleden toenmalig SGP-fractieleider Bas van der Vlies - "De bijbel geldt van kaft tot kaft" - in een interview even met enige oudtesta¬mentische zinsneden over steniging confronteerde, eindigde zijn tot dusverre lijnrechte betoog in draaierig gemompel.
Het valt niet te ontkennen dat op dit moment veel niet-statelijk geweld van geradicaliseerde moslims afkomstig is, maar in licht van het boven betoogde komt het, als we naar de oorzaak daarvan vragen, wel op de historische context aan. Met de nadruk op de koran als bron worden wel oorzaak en gevolg omgekeerd. Ook Cliteur stelt daarmee in feite de foute vraag. Die kernvraag is niet: waarom gaan godsdienstig geradicaliseerde moslims over tot geweld, maar: hoe komt het dat momen¬teel zoveel moslims radicaliseren, en dus zich steeds meer aangesproken door die koranpassages die geweld kunnen legitimeren, maar waarnaar op andere momenten in de geschiedenis veel minder omgekeken is
In dat opzicht valt er iets te zeggen over algemene factoren die gewelddadigheid eerder bevorderen dan wel afremmen. Monotheïsme is gevaarlijker dan polytheïsme - voor de God van de ander is geen plaats. Het leidt snel tot rechtlijnige almacht, terwijl een Olympus vol goden veeleer in een verdeling der machten, en dus een machtsevenwicht resulteert.
Wettisch
In het verlengde daarvan: 'wettische' religies met veel stricte leefregels (kosher of halal eten) zijn problematischer dan die waarin, vrij naar het woord van Frederik de Grote, ieder maar in zijn eigen keuken zalig worden moet. Vreedzamer is men zodoende eerder daar, waar minder op de letter van de wet en meer op het leven wordt gelet.
Vreedzamer is men ook daar, waar godsdienst meer traditie is dan emotie: het verschil tussen Europa en Amerika. Bekeringsdrift ontbreekt bij ons geheel, terwijl die ginds leidt tot onverdraagzaamheid. Convertieten zijn namelijk geconvereerd wegens de 'betere leer', en dan is die leer natuurlijk ook van het grootste belang.
Tot slot: jodendom, christendom en islam zijn ook een leer van verlossing - wie zich goed gedraagt, wordt straks beloond. Voor armen en verdrukten is dat extra aantrekkelijk - en armen en verdrukten zijn er in de islamitische wereld in overvloed. De madrassa's in Pakistan, die het onderwijs bieden dat de zelfzuchtige bovenlaag stelselmatig nalaat te bieden, varen daar wel bij - en daarvan hebben we tot in Afghanistan last.
Bron: http://opinie.volkskrant.nl/artikel/show/id/7620/Elke_religie_kan_gewelddadig_worden
Een tweede bericht, uit diezelfde dagen: in Egypte konden twee Koptische vrouwen, die door hun echtgenoot waren mishandeld, als gevolg van het traditionele huwelijksrecht waaraan de hoogbejaarde paus (ook die al) Shenouda III geen millimeter wenst te veranderen, alleen maar aan hun man ontsnappen door zich tot de islam te bekeren, want daarmee werd hun huwelijk ongeldig. De politie bracht hen terug naar hun wettige echtgenoot - aanleiding voor de recente rellen.
|
Waar blijft nu de verontwaardiging van onze eigen westerse anti-islamiseringstrijders over de nieuwe joodse sharia in Israel en de christelijke jacht op geloofsafvalligen in Egypte?
En dan zwijg ik nog over een derde bericht: in China rukken, als onze eigen variant van de opmars van de rabiate Arabische salafisten in Pakistan en Indonesië, de rabiate Amerikaanse evangelisten op. En net als hun fundamentalistische moslimmedebroeders weten zij heel goed de ware gelovigen (zijzelf, voorbestemd voor de hemel) van de ongelovigen (alle anderen, gaan naar de hel) te scheiden.
Al enige weken woedt in de Volkskrant een felle discussie over de mogelijke samenhang tussen godsdienst en geweld, of meer specifiek: terrorisme. De drie monotheïstische religies - jodendom, christendom, islam - staan daarin centraal, gelovigen en ongelovigen tegenover elkaar.
Joden, christenen en moslims aanbidden dezelfde God. Dat vergt de logica, want op grond van hun monotheïsme sluiten ze zélf het bestaan van andere goden uit. En een God die niet bestaat kan ook niet als almachtig worden aanbeden. Daarin verschillen ze van de oude Germanen en Grieken: in het Walhalla of op de Olympus was principieel ruimte voor extra goddelijk gezelschap, en je kon er vanaf de begane grond dus altijd eentje per abuis over het hoofd hebben gezien. De Romeinen hadden zodoende, heel logisch, zekerheidshalve ook tempels voor de onbekende god.
Wat bij deze drie religies-met-een-heilig-boek hooguit uiteenloopt, is hun Gods-beeld. Gelovigen doen dan ook vooral erg hun best hun eigen geloof als vreedzaam en tolerant tegen dat van de anderen af te zetten. Het is vooral de God van de ander die niet deugt. Ik ga als jood voortdurend met God in discussie, aldus Asher Ben Avraham. Helaas beperken sommige van zijn geloofsgenoten zich niet tot discussie.
Onzinnig
Historisch gezien gaat geen van de drie vrijuit. De bewering dat alleen de islam gewelddadig zou zijn, is aantoonbaar onzinnig. Alle drie hebben zeer gewelddadige volgelingen (gehad). De Pentateuch zit vol genocide om de joden met Mozes het Beloofde Land te bezorgen, de Saksen werden door Europa-aartsvader Karel de Grote niet slechts met de bijbel in de hand bekeerd, en eenmaal door het geloofsvuur van Mohammed aangestoken bleven de eerste kaliefen evenmin vredig in Mekka thuis bij hun haard.
Eeuwenlang overigens hebben de Arabieren christenen en joden - anders dan de Spanjaa¬den deden met de moslims tijdens de Reconquista - in de door hen veroverde gebieden betrekkelijk met rust gelaten, wat verklaart dat er tot in de vorige eeuw nog vele miljoenen hunner in het Midden-Oosten leefden; in het Ottomaanse Rijk vormden christenen zelfs een belangrijk deel van de bureaucratische elite.
De exodus van christenen en joden als gevolg van toenemende intolerantie is in dat licht van betrekkelijk recente datum en valt niet los te zien van de naweeën van het westerse kolonialisme plus de religieuze revival als antwoord op de zelfzuchtig-decadente verwesterlijkte eigen elite, die niets doet voor de eigen bevolking.
Christendom en islam hebben - anders dan het jodendom - altijd een universele boodschap gehad: voor het eigen zieleheil moet iedereen worden zoals zij - und bist du nicht willig, so brauch ich Gewalt, om Goethes Erlkönig te parafraseren. Joden zijn vrij van bekeringsdrift, maar daarvoor hebben zij dan hun etnische claim op een eigen door God Beloofd Land, ongeacht of daar anderen wonen - ook een recept voor ellende, zowel na de Uittocht uit Egypte, als na terugkeer uit de Diaspora.
Underdog
Terrorisme is daarbij de geweldsvorm van de underdog, die (nog) geen eigen officieel land of leger bezit, dus voor groeperingen zonder staatsmacht: dat gold indertijd voor onze eigen calvinistische Geuzen met hun gemoord onder Gorcumse monniken evengoed als de afgelopen decennia voor de katholieke IRA, of het joodse verzet tegen de Engelsen in Palestina vlak na 1945. Een van degenen die toen regelmatig aanslagen pleegde, bracht het later zelfs tot premier: Menachim Begin.
Het geldt natuurlijk ook voor de Taliban: door Washington als terroristen vogel-vrij verklaard, zoals Den Haag dat indertijd met Soekarno deed, en Madrid nog weer even eerder met Willem van Oranje. Zelf zien de Taliban zich daarentegen als religieuze en nationale vrijheidssstrijders - zoals dat in Djakarta inmiddels voor Soekarno geldt, en voor Willem van Oranje al iets langer in Den Haag. Hadden wij na 1945 de oorlog overzee gewonnen of na 1568 de oorlog thuis verloren, dan waren in dat geval beiden vast heel anders in de officiële geschiedenisboekjes terecht gekomen: als subversieve ondermijners van het wettig staatsgezag. Want niet alleen Beel handhaafde in eigen ogen indertijd de orde, dat deed de hertog van Alva ook.
Kortom: net als elk nationaal gevoel kan ook elk geloof tot gewelddaden inspireren - met nadruk op het woordje kan. De godsdienstige beweegredenen die religieuze terroristen zelf aanvoeren - er zijn in thora, bijbel of koran naast veel menslievende passages inzake de ware gelovigen ook veel minder menslievende inzake de ongelovigen te vinden - moet men daarom inderdaad, zoals Cliteur betoogt, serieus nemen.
Scherpslijpers
Alleen is dat nog geen verklaring waarom sommige gelovigen die zo serieus zijn gaan nemen: de meeste gelovigen, die geen scherpslijpers zijn, hebben immers in de loop der eeuwen een talent ontwikkeld om bij maatschappelijk onhandige passages in hun Heilig Boek liever even de andere kant op te kijken. Toen ik negen jaar geleden toenmalig SGP-fractieleider Bas van der Vlies - "De bijbel geldt van kaft tot kaft" - in een interview even met enige oudtesta¬mentische zinsneden over steniging confronteerde, eindigde zijn tot dusverre lijnrechte betoog in draaierig gemompel.
Het valt niet te ontkennen dat op dit moment veel niet-statelijk geweld van geradicaliseerde moslims afkomstig is, maar in licht van het boven betoogde komt het, als we naar de oorzaak daarvan vragen, wel op de historische context aan. Met de nadruk op de koran als bron worden wel oorzaak en gevolg omgekeerd. Ook Cliteur stelt daarmee in feite de foute vraag. Die kernvraag is niet: waarom gaan godsdienstig geradicaliseerde moslims over tot geweld, maar: hoe komt het dat momen¬teel zoveel moslims radicaliseren, en dus zich steeds meer aangesproken door die koranpassages die geweld kunnen legitimeren, maar waarnaar op andere momenten in de geschiedenis veel minder omgekeken is
In dat opzicht valt er iets te zeggen over algemene factoren die gewelddadigheid eerder bevorderen dan wel afremmen. Monotheïsme is gevaarlijker dan polytheïsme - voor de God van de ander is geen plaats. Het leidt snel tot rechtlijnige almacht, terwijl een Olympus vol goden veeleer in een verdeling der machten, en dus een machtsevenwicht resulteert.
Wettisch
In het verlengde daarvan: 'wettische' religies met veel stricte leefregels (kosher of halal eten) zijn problematischer dan die waarin, vrij naar het woord van Frederik de Grote, ieder maar in zijn eigen keuken zalig worden moet. Vreedzamer is men zodoende eerder daar, waar minder op de letter van de wet en meer op het leven wordt gelet.
Vreedzamer is men ook daar, waar godsdienst meer traditie is dan emotie: het verschil tussen Europa en Amerika. Bekeringsdrift ontbreekt bij ons geheel, terwijl die ginds leidt tot onverdraagzaamheid. Convertieten zijn namelijk geconvereerd wegens de 'betere leer', en dan is die leer natuurlijk ook van het grootste belang.
Tot slot: jodendom, christendom en islam zijn ook een leer van verlossing - wie zich goed gedraagt, wordt straks beloond. Voor armen en verdrukten is dat extra aantrekkelijk - en armen en verdrukten zijn er in de islamitische wereld in overvloed. De madrassa's in Pakistan, die het onderwijs bieden dat de zelfzuchtige bovenlaag stelselmatig nalaat te bieden, varen daar wel bij - en daarvan hebben we tot in Afghanistan last.
Bron: http://opinie.volkskrant.nl/artikel/show/id/7620/Elke_religie_kan_gewelddadig_worden