7awma-Saqaya
01-06-2010, 14:56
Jip van Dort
Om op 9 juni bij de Tweede Kamer-verkiezingen een gefundeerde keuze inzake het Israelisch-Palestijnse conflict te kunnen maken, is het vooral van belang te weten welke standpunten de diverse partijen in de afgelopen jaren hebben ingenomen. Tijdens een regeerperiode wordt immers duidelijk of, en zo ja in hoeverre partijen hun verkiezingsbeloften nakomen. Met het oog daarop publiceerde ik in het vorige nummer van Soemoed een analyse van de ingenomen standpunten ten tijde van kabinet-Balkenende IV (zie: ‘Een vruchteloze kritische dialoog’; pp. 12-15).
Dit neemt uiteraard niet weg, dat ook verkiezingsprogramma’s relevant zijn. Daarom in het onderstaande een overzicht van de standpunten, zoals deze door de diverse partijen inzake het Israelisch-Palestijnse conflict worden ingenomen.
Wat allereerst aan de verkiezingsprogramma’s opvalt, is dat het zelden gaat over het grote onrecht en leed dat Palestijnen die onder de Israelische bezetting leven, wordt aangedaan. De focus ligt sterk op Israel. D66 vormt daarop enigszins een uitzondering. Als enige spreekt de partij zich namelijk uit tegen ‘de beperking van de Palestijnse economie en bewegingsvrijheid in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever’, vóór ‘volledig gelijke kansen en rechten voor alle bevolkingsgroepen in Israel’, en vóór ‘opheffing van de militaire en civiele bezetting van de “Westbank”’. Opmerkelijk is wel dat D66 met betrekking tot de bezetting niet de Strook van Gaza noemt, terwijl de Palestijnen daar nog altijd volledig verstoken zijn van het recht op zelfbeschikking. Alle andere partijen noemen de bezetting – nota bene een kernpunt van het Israelisch-Palestijnse conflict – überhaupt niet in hun programma’s.
Afgezien daarvan is, uitgaande van de korte termijn, mijns inziens de belangrijkste vraag, hoe ver partijen willen gaan om Israel onder druk te zetten om een einde te maken aan de structurele schendingen van het internationaal recht en van de mensenrechten. Zonder druk van buitenaf zal Israel daaraan immers geen einde maken – met alle gevolgen voor de Palestijnen van dien.
In de verkiezingsprogramma’s bestaat daarover een groot verschil van mening. De SP, GroenLinks en D66 houden nadrukkelijk de optie open om Israel sancties op te leggen. De drie partijen schrijven over de mogelijkheid om bij voortduring van schendingen van het internationaal recht het Associatieverdrag dat Israel met de Europese Unie heeft gesloten, op te schorten. De PvdA schrijft dat het dit verdrag als drukmiddel wil inzetten.
Daartegenover staan de ChristenUnie, de SGP en de PVV. Deze partijen zijn niet alleen tegen het opleggen van sancties, zij willen de betrekkingen met Israel juist versterken, ongeacht diens grove schendingen van het internationaal recht. De partijen willen voorts de Nederlandse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem verplaatsen en menen dat Jeruzalem de ongedeelde hoofdstad van Israel moet zijn. Daarmee legitimeren zij de Israelische bezetting sinds 1967 van Oost-Jeruzalem en omstreken.
Daarnaast lijken de laatstgenoemde drie partijen geen voorstander van een onafhankelijke Palestijnse staat. De ChristenUnie verlangt van Israel slechts ‘erkenning (&hellip
Het CDA houdt zich op de vlakte en spreekt niet over sancties, al schrijft de partij wel voorstander te zijn van een twee staten-oplossing met de grenzen van 1967 als uitgangspunt.
De VVD, PvdD [Partij van de Dieren] en TON [Trots op Nederland] schrijven in het geheel niets over het conflict – een van de grote spanningsbronnen in de wereld.
Jip van Dort is historicus en freelance (onderzoeks)journalist.
de verkiezingsprogramma’s
SP
Israel heeft recht op erkende en veilige grenzen, de Palestijnse bevolking heeft ook recht op een eigen staat, eveneens met erkende en veilige grenzen. Wanneer de Palestijnse Autoriteit de Verenigde Naties om erkenning van een onafhankelijke Palestijnse staat vraagt, hoort Nederland dat verzoek te steunen. Nederland houdt vast aan uitvoering van eerdere resoluties van de Veiligheidsraad en van het internationaal recht. Daarnaast maakt Nederland zich sterk voor een internationale dialoog met alle vertegenwoordigers van de Palestijnen. Indien Israel doorgaat met het illegaal bouwen van woningen in bezet gebied moet Nederland in de EU aandringen op het opschorten van de associatieovereenkomst die Israel belastingvoordeel geeft bij export naar de landen van de EU.
GroenLinks
Nederland zet zich in voor een rechtvaardige oplossing van het Israelisch-Palestijnse conflict conform het internationaal recht. De regering praat met alle partijen, inclusief Hamas. Zij stelt schendingen van mensenrechten, zowel van Israelische als van Palestijnse zijde, aan de kaak. Binnen de EU zoekt zij steun om het associatieverdrag met Israel op te schorten als Israel het internationaal recht en de mensenrechten blijft schenden.
PvdA
De PvdA steunt de twee-statenoplossing voor het Palestijns-Israelisch conflict. Daarin worden de grenzen van Israel en de Palestijnse staat van weerszijden erkend en krijgen beide volken voldoende veiligheidsgaranties en ontwikkelingskansen. Uitgangspunt daarbij is de grens van 1967 en een deling van Jeruzalem als hoofdstad van beide staten. De EU dient de uitslag van de Palestijnse verkiezingen te accepteren en kan contact onderhouden met elke Palestijnse factie die langs democratische weg aan de macht komt. De PvdA streeft hierbij een evenwichtige benadering van het Israelisch-Palestijns conflict na, waarbij één maatstaf telt: het internationale recht. Schendingen van het internationaal recht kunnen niet zonder consequenties blijven. Dit betekent dat er een einde moet komen aan de Israelische nederzettingenpolitiek. De afscheidingsmuur mag niet op Palestijns grondgebied staan. De blokkade van Gaza moet worden beëindigd. Tegenover de verplichtingen die we op basis van het internationale recht aan Israel stellen, staat dat ook de raketbeschietingen vanuit Gaza op Israel moeten worden gestopt. Ook dit is in strijd met het internationale recht. Beide partijen moeten daarom onder druk worden gezet om zich te houden aan het internationaal recht. Alleen met de bereidheid van beide partijen om zich hieraan te houden, is er een kans op een duurzame, vreedzame oplossing voor het Israelisch-Palestijns conflict.
Het EU-Israel associatieverdrag bepaalt dat de relatie gebaseerd moet zijn op respect voor de mensenrechten. In geval van schending hiervan zou het associatieverdrag met Israel ingezet moeten worden als drukmiddel. De PvdA is zich ervan bewust dat er grote verschillen bestaan in de machtsverhouding tussen de staat Israel en de Palestijnse Autoriteit.
D66
Nederland moet in lijn met de EU een eenduidige politiek voeren in zake het Israelisch-Palestijns conflict, waarbij wordt toegewerkt naar een twee staten oplossing. Uitbreiding van Israelische nederzettingen in Palestijns gebied (inclusief delen van Jeruzalem) is onacceptabel evenals de beperking van de Palestijnse economie en bewegingsvrijheid in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever. Sancties in Europees verband kunnen niet uitgesloten worden. Europa moet zich inzetten voor humanitaire ondersteuning van Palestijnse burgers. D66 streeft een veilig en vredig Israel na binnen de grenzen van 1967. Dat betekent opheffing van de militaire en civiele bezetting van de “Westbank” (conform resoluties 242 en 383 van de VN). Dat vergroot de kans op een politiek onafhankelijke, economisch levensvatbare, Palestijnse staat naast Israel, met Oost Jerusalem als hoofdstad. D66 is voor opschorting van het EU-associatieverdrag met Israel zolang het doorgaat met het bouwen van joodse huizen en nederzettingen in Oost Jerusalem en de Westbank. En voor volledig gelijke kansen en rechten voor alle bevolkingsgroepen in Israel. Ook met Hamas zal gepraat moeten worden; ondermeer om tot afspraken te komen die leiden tot openstelling van de grenzen van Gaza. Europa moet bijdragen aan de bestrijding van wapenhandel in deze regio en aan de bestrijding van terroristische netwerken en geldstromen.
CDA
Nederland blijft voorstander van een alomvattend vredesakkoord voor het conflict tussen Israel en de Palestijnen. Een tweestatenoplossing, met als uitgangspunt de grenzen van 1967, vormt hierbij het uitgangspunt: een Israelische staat met veilige grenzen en genormaliseerde betrekkingen met andere landen in de regio en een onafhankelijke, levensvatbare, democratische Palestijnse staat. Daarbij is het cruciaal dat er vertrouwenwekkende stappen worden gezet door beide zijden. Nederland blijft met partners in de EU en de VN en andere kwartetpartners, maar ook actief bilateraal, een beleid voeren dat bijdraagt aan de bevordering van een vredesakkoord tussen de betrokken partijen en aan stabiliteit in de gehele regio. Binnen de partij werkt een Werkgroep Midden-Oosten aan een actualisering van het standpunt inzake het Midden-Oosten-vredesproces.
Om op 9 juni bij de Tweede Kamer-verkiezingen een gefundeerde keuze inzake het Israelisch-Palestijnse conflict te kunnen maken, is het vooral van belang te weten welke standpunten de diverse partijen in de afgelopen jaren hebben ingenomen. Tijdens een regeerperiode wordt immers duidelijk of, en zo ja in hoeverre partijen hun verkiezingsbeloften nakomen. Met het oog daarop publiceerde ik in het vorige nummer van Soemoed een analyse van de ingenomen standpunten ten tijde van kabinet-Balkenende IV (zie: ‘Een vruchteloze kritische dialoog’; pp. 12-15).
Dit neemt uiteraard niet weg, dat ook verkiezingsprogramma’s relevant zijn. Daarom in het onderstaande een overzicht van de standpunten, zoals deze door de diverse partijen inzake het Israelisch-Palestijnse conflict worden ingenomen.
Wat allereerst aan de verkiezingsprogramma’s opvalt, is dat het zelden gaat over het grote onrecht en leed dat Palestijnen die onder de Israelische bezetting leven, wordt aangedaan. De focus ligt sterk op Israel. D66 vormt daarop enigszins een uitzondering. Als enige spreekt de partij zich namelijk uit tegen ‘de beperking van de Palestijnse economie en bewegingsvrijheid in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever’, vóór ‘volledig gelijke kansen en rechten voor alle bevolkingsgroepen in Israel’, en vóór ‘opheffing van de militaire en civiele bezetting van de “Westbank”’. Opmerkelijk is wel dat D66 met betrekking tot de bezetting niet de Strook van Gaza noemt, terwijl de Palestijnen daar nog altijd volledig verstoken zijn van het recht op zelfbeschikking. Alle andere partijen noemen de bezetting – nota bene een kernpunt van het Israelisch-Palestijnse conflict – überhaupt niet in hun programma’s.
Afgezien daarvan is, uitgaande van de korte termijn, mijns inziens de belangrijkste vraag, hoe ver partijen willen gaan om Israel onder druk te zetten om een einde te maken aan de structurele schendingen van het internationaal recht en van de mensenrechten. Zonder druk van buitenaf zal Israel daaraan immers geen einde maken – met alle gevolgen voor de Palestijnen van dien.
In de verkiezingsprogramma’s bestaat daarover een groot verschil van mening. De SP, GroenLinks en D66 houden nadrukkelijk de optie open om Israel sancties op te leggen. De drie partijen schrijven over de mogelijkheid om bij voortduring van schendingen van het internationaal recht het Associatieverdrag dat Israel met de Europese Unie heeft gesloten, op te schorten. De PvdA schrijft dat het dit verdrag als drukmiddel wil inzetten.
Daartegenover staan de ChristenUnie, de SGP en de PVV. Deze partijen zijn niet alleen tegen het opleggen van sancties, zij willen de betrekkingen met Israel juist versterken, ongeacht diens grove schendingen van het internationaal recht. De partijen willen voorts de Nederlandse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem verplaatsen en menen dat Jeruzalem de ongedeelde hoofdstad van Israel moet zijn. Daarmee legitimeren zij de Israelische bezetting sinds 1967 van Oost-Jeruzalem en omstreken.
Daarnaast lijken de laatstgenoemde drie partijen geen voorstander van een onafhankelijke Palestijnse staat. De ChristenUnie verlangt van Israel slechts ‘erkenning (&hellip
Het CDA houdt zich op de vlakte en spreekt niet over sancties, al schrijft de partij wel voorstander te zijn van een twee staten-oplossing met de grenzen van 1967 als uitgangspunt.
De VVD, PvdD [Partij van de Dieren] en TON [Trots op Nederland] schrijven in het geheel niets over het conflict – een van de grote spanningsbronnen in de wereld.
Jip van Dort is historicus en freelance (onderzoeks)journalist.
de verkiezingsprogramma’s
SP
Israel heeft recht op erkende en veilige grenzen, de Palestijnse bevolking heeft ook recht op een eigen staat, eveneens met erkende en veilige grenzen. Wanneer de Palestijnse Autoriteit de Verenigde Naties om erkenning van een onafhankelijke Palestijnse staat vraagt, hoort Nederland dat verzoek te steunen. Nederland houdt vast aan uitvoering van eerdere resoluties van de Veiligheidsraad en van het internationaal recht. Daarnaast maakt Nederland zich sterk voor een internationale dialoog met alle vertegenwoordigers van de Palestijnen. Indien Israel doorgaat met het illegaal bouwen van woningen in bezet gebied moet Nederland in de EU aandringen op het opschorten van de associatieovereenkomst die Israel belastingvoordeel geeft bij export naar de landen van de EU.
GroenLinks
Nederland zet zich in voor een rechtvaardige oplossing van het Israelisch-Palestijnse conflict conform het internationaal recht. De regering praat met alle partijen, inclusief Hamas. Zij stelt schendingen van mensenrechten, zowel van Israelische als van Palestijnse zijde, aan de kaak. Binnen de EU zoekt zij steun om het associatieverdrag met Israel op te schorten als Israel het internationaal recht en de mensenrechten blijft schenden.
PvdA
De PvdA steunt de twee-statenoplossing voor het Palestijns-Israelisch conflict. Daarin worden de grenzen van Israel en de Palestijnse staat van weerszijden erkend en krijgen beide volken voldoende veiligheidsgaranties en ontwikkelingskansen. Uitgangspunt daarbij is de grens van 1967 en een deling van Jeruzalem als hoofdstad van beide staten. De EU dient de uitslag van de Palestijnse verkiezingen te accepteren en kan contact onderhouden met elke Palestijnse factie die langs democratische weg aan de macht komt. De PvdA streeft hierbij een evenwichtige benadering van het Israelisch-Palestijns conflict na, waarbij één maatstaf telt: het internationale recht. Schendingen van het internationaal recht kunnen niet zonder consequenties blijven. Dit betekent dat er een einde moet komen aan de Israelische nederzettingenpolitiek. De afscheidingsmuur mag niet op Palestijns grondgebied staan. De blokkade van Gaza moet worden beëindigd. Tegenover de verplichtingen die we op basis van het internationale recht aan Israel stellen, staat dat ook de raketbeschietingen vanuit Gaza op Israel moeten worden gestopt. Ook dit is in strijd met het internationale recht. Beide partijen moeten daarom onder druk worden gezet om zich te houden aan het internationaal recht. Alleen met de bereidheid van beide partijen om zich hieraan te houden, is er een kans op een duurzame, vreedzame oplossing voor het Israelisch-Palestijns conflict.
Het EU-Israel associatieverdrag bepaalt dat de relatie gebaseerd moet zijn op respect voor de mensenrechten. In geval van schending hiervan zou het associatieverdrag met Israel ingezet moeten worden als drukmiddel. De PvdA is zich ervan bewust dat er grote verschillen bestaan in de machtsverhouding tussen de staat Israel en de Palestijnse Autoriteit.
D66
Nederland moet in lijn met de EU een eenduidige politiek voeren in zake het Israelisch-Palestijns conflict, waarbij wordt toegewerkt naar een twee staten oplossing. Uitbreiding van Israelische nederzettingen in Palestijns gebied (inclusief delen van Jeruzalem) is onacceptabel evenals de beperking van de Palestijnse economie en bewegingsvrijheid in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever. Sancties in Europees verband kunnen niet uitgesloten worden. Europa moet zich inzetten voor humanitaire ondersteuning van Palestijnse burgers. D66 streeft een veilig en vredig Israel na binnen de grenzen van 1967. Dat betekent opheffing van de militaire en civiele bezetting van de “Westbank” (conform resoluties 242 en 383 van de VN). Dat vergroot de kans op een politiek onafhankelijke, economisch levensvatbare, Palestijnse staat naast Israel, met Oost Jerusalem als hoofdstad. D66 is voor opschorting van het EU-associatieverdrag met Israel zolang het doorgaat met het bouwen van joodse huizen en nederzettingen in Oost Jerusalem en de Westbank. En voor volledig gelijke kansen en rechten voor alle bevolkingsgroepen in Israel. Ook met Hamas zal gepraat moeten worden; ondermeer om tot afspraken te komen die leiden tot openstelling van de grenzen van Gaza. Europa moet bijdragen aan de bestrijding van wapenhandel in deze regio en aan de bestrijding van terroristische netwerken en geldstromen.
CDA
Nederland blijft voorstander van een alomvattend vredesakkoord voor het conflict tussen Israel en de Palestijnen. Een tweestatenoplossing, met als uitgangspunt de grenzen van 1967, vormt hierbij het uitgangspunt: een Israelische staat met veilige grenzen en genormaliseerde betrekkingen met andere landen in de regio en een onafhankelijke, levensvatbare, democratische Palestijnse staat. Daarbij is het cruciaal dat er vertrouwenwekkende stappen worden gezet door beide zijden. Nederland blijft met partners in de EU en de VN en andere kwartetpartners, maar ook actief bilateraal, een beleid voeren dat bijdraagt aan de bevordering van een vredesakkoord tussen de betrokken partijen en aan stabiliteit in de gehele regio. Binnen de partij werkt een Werkgroep Midden-Oosten aan een actualisering van het standpunt inzake het Midden-Oosten-vredesproces.