Bekijk volle/desktop versie : beatrix' trauma - de familie na de aanslag



08-05-2009, 08:29
09-05-2009
Door Carolina Lo Galbo

Wat betekent de aanslag van Karst T. voor de koninklijke familie en hun toekomstige publieke optredens? Specialisten geven antwoord.

Binnen een paar seconden had een zwarte Suzuki Swift een einde gemaakt aan de stralende Koninginnedag van 2009 in Apeldoorn. De 38-jarige bestuurder Karst T. sleepte zeven mensen, onder wie hijzelf, de dood in. Het drama voltrok zich voor de ogen van Koningin Beatrix en haar familieleden, op wie de aanslag eigenlijk gericht was.

's Middags hield de koningin een toespraak op de televisie om haar medeleven te betuigen aan de slachtoffers en hun naasten. Zondag meldde prins Constantijn dat de gebeurtenis de familie erg had aangegrepen en dat iedereen het op zijn eigen manier verwerken zou. Veel tijd om van de schrik te bekomen was er niet. Op 4 en 5 mei stonden de koninklijke familieleden alweer paraat voor Dodenherdenking en Bevrijdingsdag. Vrijdag 8 mei wonen zij de herdenkingsdienst bij in Apeldoorn voor de getroffenen van de aanslag. Inmiddels spreekt men van 'het trauma van Nederland'. Maar wat betekent de gebeurtenis voor de koninklijke familie en hun toekomstige publieke optredens?

Twan Driessen en Berthold Gersons geven antwoord. Driessen is arts-psychotherapeut bij Centrum '45. Gersons is specialist op het gebied van psychotrauma en psychosociale zorg na rampen.

Hoe groot zal de impact van de aanslag op de koninklijke familie zijn?
Driessen: 'De Koninklijke familie is niet anders dan de omstanders, al maakt het feit dat hun werk eruit bestaat naar ceremonies te gaan de zaak ingewikkelder. De impact van zo'n gebeurtenis is mede afhankelijk van de stabiliteit van je leven voor de aanslag, en de afstand in meters tot de aanslag. Men spreekt dan wel van "het trauma van Nederland", maar het maakt nogal wat uit of je de aanslag op de televisie hebt gevolgd of van dichtbij, en of je op één of op honderd meter afstand van het incident stond.

Als je het idee hebt op het nippertje aan de dood te zijn ontsnapt, kan een gevoel van kwetsbaarheid ontstaan en kun je blijvende klachten ontwikkelen. Maar ik verwacht niet dat de koninklijke familie een trauma heeft opgelopen. Ik ga ervan uit dat het redelijk stabiele mensen zijn en bovendien bevonden ze zich op redelijke afstand van de aanslag, hoog in de bus. Ze hebben op het moment zelf niet beseft dat het om een aanslag op hun leven ging, en hoe je een dergelijk incident ervaart heeft alles te maken met de cognities op het moment zelf, niet met wat er achteraf allemaal over is gezegd.'

Gersons: 'Het is verschrikkelijk om zo'n gebeurtenis mee te maken. Mensen noemen dat tegenwoordig een "trauma" en door die term wordt het meteen tot iets medisch gemaakt: niet alleen heb je iets verschrikkelijks meegemaakt, je zult er ook blijvend last van hebben. Maar studies naar de gevolgen van rampen laten zien dat de meeste mensen er geen last van blijven houden. Een op de vijf mensen zal na een ramp een post traumatische stress stoornis (PTSS), een depressie of een verslaving ontwikkelen. Bij aanslagen waar een terroristische groepering achter zit, is het percentage getroffenen die er nadien last van houden hoger. Dat was in Apeldoorn voor zover bekend niet het geval. Ik verwacht niet dat de leden van de koninklijke familie blijvend last van de aanslag zullen houden.'

Welke hulp is op korte termijn nodig voor koningin Beatrix en haar familie?
Driessen: 'De eerste weken kunnen betrokkenen, dus ook de koninklijke familie, zich flink aangegrepen voelen. Ze kunnen hyperalert en prikkelbaar zijn, en beelden ophalen van de aanslag, zowel overdag als in hun slaap. Het is belangrijk dat zij kort na de gebeurtenis steun krijgen van familieleden met wie zij zich vertrouwd voelen. Dat helpt bij de verwerking. Professionele hulp is nodig als de klachten na vier weken nog niet verdwenen zijn.'

Gersons: 'Het belangrijkste is dat er direct na de ramp slachtofferhulp is, vrijwilligers met enige kennis, bij wie mensen terecht kunnen voor steun en advies. Psychiaters en psychologen zijn handig op de achtergrond voor advies. Tot voor kort voerde een gespecialiseerde psycholoog standaard direct na een ingrijpend incident een heel intensief gesprek met de getroffene: de debriefing. We dachten het ontstaan van een PTSS zo te voorkomen. Dat bleek niet het geval en sommige mensen kregen er juist meer last door. De natuurlijke opvang van vrienden, familie of andere directe naasten in de acute fase blijkt het beste te werken. De koninklijke familie heeft het grote voordeel de aanslag samen meegemaakt te hebben. Ze hebben een sterke band en zijn elkaar tot steun. De spanning van de aanslag versterkt bovendien hun band. Ze kunnen samen verdrietig zijn zonder camera's in de buurt.'

Welke hulp krijgen de leden van de koninklijke familie als hun klachten na vier weken aanhouden?
Driessen: 'Als leden van de koninklijke familie langdurige klachten gaan ontwikkelen, zullen ze gespecialiseerde hulp krijgen van een aantal goed gekwalificeerde deskundigen op het gebied van psychotrauma. Er bestaan evidence based behandelingen voor PTSS.'

Gersons: 'Als leden van de koninklijke familie opzien tegen nieuwe openbare optredens en schrikken van plotselinge geluiden die lijken op wat in Apeldoorn gebeurde, kan het helpen de veiligheid te verhogen door betere maatregelen te nemen en er kan voorlichting gegeven worden over bijvoorbeeld versterkte schrikreacties. Indien nodig, kunnen ze behandeld worden. Er zijn goede richtlijnen neergelegd voor de behandeling van een PTSS, bijvoorbeeld door de National Institute of Clinical Excellence.'

Wat betekent het drama voor het toekomstige ceremoniële werk van de koningin en haar familie? Op 4 en 5 mei stonden zij alweer paraat.
Driessen: 'De Koninklijke familie zal op 4 en 5 mei extra stress hebben gehad, maar heeft er goed aan gedaan aanwezig te zijn geweest. Het opnieuw deelnemen aan ceremonies is een manier om angst te overwinnen en werkt in die zin al therapeutisch. De volgende officiële plechtigheden zijn pas op 14 en 15 augustus en het zou lastiger voor de koninklijke familie zijn geweest dan pas weer in het openbaar te verschijnen. Als je een confrontatie uitstelt, wordt het steeds moeilijker die aan te gaan. Vergelijk het met straatfobie. De beste behandeling is om iemand weer mee te nemen de straat op en in drukke winkels. Door positieve ervaringen op te doen, dooft de angst vanzelf. Je merkt dat er niets naars gebeurt als je op straat loopt.'

Gersons: 'Het is goed dat de Koningin op 4 mei aanwezig is geweest. Dodenherdenking past qua sfeer bij het gebeurde. Het is nog wat anders dan een nieuwe haven openen. Door de aanslag heeft de koninklijke familie laten zien dichtbij het volk te staan en er een band mee te hebben. Het koningshuis speelt een grote rol in het gevoel van identiteit en verbondenheid in Nederland. Dat de koningin zo snel na die tragische gebeurtenis iedereen toesprak, heeft de verbondenheid met het koningshuis versterkt. Ik vond de koningin in haar toespraak na de aanslag heel indrukwekkend, daar was niks gekunstelds aan. De meest verstokte Republikein leeft nog met haar mee.

bron

08-05-2009, 08:45


Slachtofferhulp is heel snel ingeschakeld voor de betrokkenen ter plaatse en dat werkt voor de meesten heel best. Net als de bedrijfsopvangteams die politie en KMAR tegenwoordig binnen de eigen gelederen hebben.

Het al te veel willen doorspreken van zo'n situatie met een betrokkene of getuige is contraproduktief gebleken, maar even een bak koffie en een luisterend oor doet al wonderen.