atropos
14-01-2009, 08:33
CASABLANCA/KENITRA - Voor Arabische begrippen is Marokko vooruitstrevend inzake vrouwenrechten. De koning wil nog een stap verder gaan.
Een traditioneel gekleed Marokkaans meisje. (AFP)
Rachid El Halouti (30) hoorde onlangs op de Arabische nieuwszender Al Jazeera dat een man gemiddeld twaalf jaar langer leeft als hij meerdere vrouwen heeft. Allah had dus gelijk toen hij via zijn profeet Mohammed liet weten dat moslimmannen vier echtgenotes mogen hebben, vindt hij.
‘Polygamie afschaffen is tegen ons geloof’, zegt El Halouti, een fabrieksarbeider uit Kenitra, vlakbij de Marokkaanse hoofdstad Rabat.
In de westerse wereld hebben mannen vaak maîtresses, heeft El Halouti gehoord. ‘Maar waarom zou je stiekem vreemdgaan?’, vindt hij. ‘Trouw dan met meerdere vrouwen, als je ze tenminste evenveel kunt geven. Onze profeet gaf het goede voorbeeld. Hij heeft zijn best gedaan zijn vrouwen gelijk te behandelen.’ Voor El Halouti is het duidelijk: ‘Over de wetten van Allah moet je niet discussiëren.’
Helaas voor El Halouti wordt in Marokko volop gediscussieerd over wat Allah in gedachten had voor de man en de vrouw, en vooral de reacties van koning Mohammed VI daarop. Half december heeft de koning gezegd af te willen van de voorbehouden die Marokko maakt bij het VN-Verdrag inzake de Uitbanning van alle Vormen van Discriminatie van Vrouwen (CEDAW).
Het is nog even de vraag hoe het gebaar moet worden uitgelegd, maar volgens vrouwenorganisaties betekent het dit: in Marokko kan de polygamie worden afgeschaft, de man krijgt niet langer het grootste deel van een erfenis, en een vrouw kan net als een man trouwen met een niet-moslim. Het zou voor Arabische begrippen revolutionair zijn. ‘Ik heb veel Arabische landen bezocht en ik heb gemerkt dat Marokko in deze kwestie voorop loopt’, zegt advocate Zahia Ammoumou, gespecialiseerd in vrouwenzaken.
vijf jaar geleden zette Marokko de eerste stap op weg naar gelijkheid tussen de seksen. Op initiatief van de koning veranderde de Moudawana, de Marokkaanse familiewet, ten gunste van de vrouw. Maar er zijn ongelijkheden overgebleven, die nu kunnen worden vereffend. En net als destijds roept dit in Marokko heftige reacties op.
Neem El Halouti, een vlotte vent in spijkerbroek. Zijn opvattingen klinken liberaal. ‘Wat je voor jezelf wenst, moet je ook voor je vrouw wensen’, vindt hij. Toch heeft hij moeite met de emancipatorische ontwikkelingen in zijn land. Hij is vrijgezel, maar als hij zou trouwen, zou hij liever niet zien dat zijn vrouw alleen uitging of een baan had.
Advocate Ammoumou kan dit soort geluiden wel plaatsen. Zij is blij dat de Moudawana is veranderd, maar de mentaliteit is dat totaal niet, zegt ze, vooral op het platteland. ‘Voor de man is het erg moeilijk een vrouw naast zich te verdragen. Zij hoort onder hem te staan. Zijn hele jeugd is hij opgevoed met het idee: als jij later volwassen bent, word jij hoofd van een familie.’
Natuurlijk beweren sommige mannen in Marokko dat zij voorstander zijn van de emancipatie van de vrouw. ‘Maar dat zeggen zij altijd over hun moeder of hun zus, nooit over hun vrouw. Zij willen een vrouw die geen enkele seksuele ervaring heeft en die onderworpen is. Ook mannen die gestudeerd hebben denken zo, ook jongeren. Dat is ernstig.’
Ammoumou houdt kantoor in hartje Casablanca, waar zij op hippe laarzen rondloopt. Sinds 1984 behandelt zij zaken die met huwelijk en geboorte te maken hebben. Ze krijgt veel vrouwen, maar ook mannen over de vloer en zij weet waarover zij praat. Op de Marokkaanse tv-zender Al Maghribia beantwoordt zij vragen van kijkers over de Moudawana.
Voor de goede orde: ‘Je voelt wel dat er iets aan het veranderen is, maar vooral onder vrouwen, in een grote stad als Casablanca.’ Laatst had zij een vrouw op bezoek die tegen haar zei: ‘Zorg er alsjeblieft voor dat ik binnen een maand gescheiden ben, voordat ik mijn man doodmaak.’
Ammoumou: ‘De vrouw in Marokko heeft steeds meer behoefte aan bevrijding. Ze lijdt. Ze wil lucht. Vrouwen feliciteren elkaar tegenwoordig met een echtscheiding.’
Vóór de verandering van de Moudawana kon de Marokkaanse vrouw nauwelijks scheiden, alleen al omdat zij met twaalf getuigen moest bewijzen dat zij slecht werd behandeld. Nu kan zij net zo gemakkelijk van een man af als een man van een vrouw. Sindsdien stijgt het aantal echtscheidingen in Marokko, in 2007 met 14 procent, aldus het ministerie van Justitie. Er waren 26 duizend vrouwen en 14 duizend mannen die een scheiding aanvroegen.
Voor de vrouwenorganisatie Ligue Démocratique des Droits de Femmes (LDDF) is dit een grote vooruitgang. Maar daarmee is wat Bouchra Abdou van de LDDF betreft alles gezegd, want na een echtscheiding begint meestal de ellende. Mannen moeten nu alimentatie betalen, maar de meesten doen er alles aan om dat te traineren.
‘De vrouw moet van rechtbank naar rechtbank, en dat kan jaren duren’, zegt Abdou. ‘Wat moet zij in de tussentijd? Bij haar ouders hoeft zij vaak niet terug te komen. Werk is moeilijk te vinden. Veel van deze vrouwen komen in de prostitutie terecht.’ Ammoumou: ‘Als er in Marokko wordt gescheiden, is het oorlog, helemaal als het gebeurt op initiatief van de vrouw.’
Alleen al het feit dat de vrouw meer rechten heeft gekregen, heeft een gewelddadige reactie veroorzaakt, zeggen ze. Van de 5.311 vrouwen die in 2007 bij de LDDF om hulp vroegen, deden 4.399 dat vanwege mishandeling, het resultaat van een geleidelijke stijging de afgelopen jaren.
‘De man heeft het idee dat hij aan autoriteit heeft ingeboet’, zegt Ammoumou. ‘De Arabische man vindt dat hij zijn vrouw en kinderen mag commanderen. Nu de vrouw nee mag zeggen, heeft de vrouw in zijn visie zijn plaats ingenomen.’
Is de Arabische man soms bang voor de vrouw? Mannen onderling in Marokko getuigen daar soms wel van. Ze zeggen dat je een vrouw stevig moet aanpakken, omdat zij anders alle touwtjes in handen neemt. Maar volgens Ammoumou is de angst wederzijds, omdat mensen in Marokko niet leren in een relatie echte partners te zijn. Vaak controleren ze elkaars gangen en er is veel jaloezie.
Daar weet Abdellah Derkaoui (22) uit Kenitra alles van: ‘Mijn ex-vriendin was zo superjaloers, dat ik alle vrouwennamen uit mijn mobiel had gewist. Ik werd er gek van, ik heb de relatie beëindigd.’
Derkaoui, een economiestudent in een wijde rappersbroek, zegt het prima te vinden dat de vrouw meer rechten krijgt. De islam bepaalt dat burgers zich moeten houden aan de wet, meent hij, en dus accepteert hij welke verandering in de Moudawana dan ook.
Maar hij ziet wel een ongunstig neveneffect, waarover ook Marokkaanse kranten schrijven: jongeren gaan ongehuwd samenwonen, vooral in de grote steden. ‘De man is niet bang geworden voor het huwelijk, maar voor een echtscheiding’, aldus Derkaoui. ‘Hij is bang dat hij dan zijn spullen kwijtraakt, want de vrouw kan nu een deel opeisen. Dus kiest hij voor samenwonen.
Maar dat is gevaarlijk, want stel dat de vrouw zwanger raakt. Dat is zonder huwelijk een misdaad.’ Overigens wordt er ook nog steeds volop getrouwd, in 2007 volgens het ministerie van Justitie 9 procent meer dan het jaar ervoor.
Derkaoui ziet de positie van de vrouw zo: ‘Het zijn moeders die hun dochters opvoeden. Het is dus vooral de eigen verantwoordelijkheid van vrouwen dat ze verandering brengen in hun situatie.’ Rachid El Halouti is het daarmee eens: ‘Mijn moeder wil zelf dat mijn vader de baas is. Op het platteland denken veel meisjes nog steeds zo. Waarom weigeren zij geen dingen die ze niet willen?’
Ze weten het: vrouwen in Marokko hebben een zwaar leven. Maar, zegt El Halouti: ‘Dat hebben mannen ook.’ Vrouwen willen tegenwoordig vooral oudere mannen omdat die meer geld hebben. Op datingsites laten Marokkaanse vrouwen precies weten wat hun wensen zijn: een man met een eigen huis en een auto.
Derkaoui knikt. En wat moeten zij, jongemannen dan? El Halouti werkt zeven dagen in de week voor een schamel loon. Derkaoui is nog niet klaar met zijn studie en moet maar afwachten of hij een baan krijgt. En één ding staat vast: zonder een behoorlijk inkomen kunnen zij niet eens één echtgenote krijgen.
bron
Een traditioneel gekleed Marokkaans meisje. (AFP)
Rachid El Halouti (30) hoorde onlangs op de Arabische nieuwszender Al Jazeera dat een man gemiddeld twaalf jaar langer leeft als hij meerdere vrouwen heeft. Allah had dus gelijk toen hij via zijn profeet Mohammed liet weten dat moslimmannen vier echtgenotes mogen hebben, vindt hij.
‘Polygamie afschaffen is tegen ons geloof’, zegt El Halouti, een fabrieksarbeider uit Kenitra, vlakbij de Marokkaanse hoofdstad Rabat.
In de westerse wereld hebben mannen vaak maîtresses, heeft El Halouti gehoord. ‘Maar waarom zou je stiekem vreemdgaan?’, vindt hij. ‘Trouw dan met meerdere vrouwen, als je ze tenminste evenveel kunt geven. Onze profeet gaf het goede voorbeeld. Hij heeft zijn best gedaan zijn vrouwen gelijk te behandelen.’ Voor El Halouti is het duidelijk: ‘Over de wetten van Allah moet je niet discussiëren.’
Helaas voor El Halouti wordt in Marokko volop gediscussieerd over wat Allah in gedachten had voor de man en de vrouw, en vooral de reacties van koning Mohammed VI daarop. Half december heeft de koning gezegd af te willen van de voorbehouden die Marokko maakt bij het VN-Verdrag inzake de Uitbanning van alle Vormen van Discriminatie van Vrouwen (CEDAW).
Het is nog even de vraag hoe het gebaar moet worden uitgelegd, maar volgens vrouwenorganisaties betekent het dit: in Marokko kan de polygamie worden afgeschaft, de man krijgt niet langer het grootste deel van een erfenis, en een vrouw kan net als een man trouwen met een niet-moslim. Het zou voor Arabische begrippen revolutionair zijn. ‘Ik heb veel Arabische landen bezocht en ik heb gemerkt dat Marokko in deze kwestie voorop loopt’, zegt advocate Zahia Ammoumou, gespecialiseerd in vrouwenzaken.
vijf jaar geleden zette Marokko de eerste stap op weg naar gelijkheid tussen de seksen. Op initiatief van de koning veranderde de Moudawana, de Marokkaanse familiewet, ten gunste van de vrouw. Maar er zijn ongelijkheden overgebleven, die nu kunnen worden vereffend. En net als destijds roept dit in Marokko heftige reacties op.
Neem El Halouti, een vlotte vent in spijkerbroek. Zijn opvattingen klinken liberaal. ‘Wat je voor jezelf wenst, moet je ook voor je vrouw wensen’, vindt hij. Toch heeft hij moeite met de emancipatorische ontwikkelingen in zijn land. Hij is vrijgezel, maar als hij zou trouwen, zou hij liever niet zien dat zijn vrouw alleen uitging of een baan had.
Advocate Ammoumou kan dit soort geluiden wel plaatsen. Zij is blij dat de Moudawana is veranderd, maar de mentaliteit is dat totaal niet, zegt ze, vooral op het platteland. ‘Voor de man is het erg moeilijk een vrouw naast zich te verdragen. Zij hoort onder hem te staan. Zijn hele jeugd is hij opgevoed met het idee: als jij later volwassen bent, word jij hoofd van een familie.’
Natuurlijk beweren sommige mannen in Marokko dat zij voorstander zijn van de emancipatie van de vrouw. ‘Maar dat zeggen zij altijd over hun moeder of hun zus, nooit over hun vrouw. Zij willen een vrouw die geen enkele seksuele ervaring heeft en die onderworpen is. Ook mannen die gestudeerd hebben denken zo, ook jongeren. Dat is ernstig.’
Ammoumou houdt kantoor in hartje Casablanca, waar zij op hippe laarzen rondloopt. Sinds 1984 behandelt zij zaken die met huwelijk en geboorte te maken hebben. Ze krijgt veel vrouwen, maar ook mannen over de vloer en zij weet waarover zij praat. Op de Marokkaanse tv-zender Al Maghribia beantwoordt zij vragen van kijkers over de Moudawana.
Voor de goede orde: ‘Je voelt wel dat er iets aan het veranderen is, maar vooral onder vrouwen, in een grote stad als Casablanca.’ Laatst had zij een vrouw op bezoek die tegen haar zei: ‘Zorg er alsjeblieft voor dat ik binnen een maand gescheiden ben, voordat ik mijn man doodmaak.’
Ammoumou: ‘De vrouw in Marokko heeft steeds meer behoefte aan bevrijding. Ze lijdt. Ze wil lucht. Vrouwen feliciteren elkaar tegenwoordig met een echtscheiding.’
Vóór de verandering van de Moudawana kon de Marokkaanse vrouw nauwelijks scheiden, alleen al omdat zij met twaalf getuigen moest bewijzen dat zij slecht werd behandeld. Nu kan zij net zo gemakkelijk van een man af als een man van een vrouw. Sindsdien stijgt het aantal echtscheidingen in Marokko, in 2007 met 14 procent, aldus het ministerie van Justitie. Er waren 26 duizend vrouwen en 14 duizend mannen die een scheiding aanvroegen.
Voor de vrouwenorganisatie Ligue Démocratique des Droits de Femmes (LDDF) is dit een grote vooruitgang. Maar daarmee is wat Bouchra Abdou van de LDDF betreft alles gezegd, want na een echtscheiding begint meestal de ellende. Mannen moeten nu alimentatie betalen, maar de meesten doen er alles aan om dat te traineren.
‘De vrouw moet van rechtbank naar rechtbank, en dat kan jaren duren’, zegt Abdou. ‘Wat moet zij in de tussentijd? Bij haar ouders hoeft zij vaak niet terug te komen. Werk is moeilijk te vinden. Veel van deze vrouwen komen in de prostitutie terecht.’ Ammoumou: ‘Als er in Marokko wordt gescheiden, is het oorlog, helemaal als het gebeurt op initiatief van de vrouw.’
Alleen al het feit dat de vrouw meer rechten heeft gekregen, heeft een gewelddadige reactie veroorzaakt, zeggen ze. Van de 5.311 vrouwen die in 2007 bij de LDDF om hulp vroegen, deden 4.399 dat vanwege mishandeling, het resultaat van een geleidelijke stijging de afgelopen jaren.
‘De man heeft het idee dat hij aan autoriteit heeft ingeboet’, zegt Ammoumou. ‘De Arabische man vindt dat hij zijn vrouw en kinderen mag commanderen. Nu de vrouw nee mag zeggen, heeft de vrouw in zijn visie zijn plaats ingenomen.’
Is de Arabische man soms bang voor de vrouw? Mannen onderling in Marokko getuigen daar soms wel van. Ze zeggen dat je een vrouw stevig moet aanpakken, omdat zij anders alle touwtjes in handen neemt. Maar volgens Ammoumou is de angst wederzijds, omdat mensen in Marokko niet leren in een relatie echte partners te zijn. Vaak controleren ze elkaars gangen en er is veel jaloezie.
Daar weet Abdellah Derkaoui (22) uit Kenitra alles van: ‘Mijn ex-vriendin was zo superjaloers, dat ik alle vrouwennamen uit mijn mobiel had gewist. Ik werd er gek van, ik heb de relatie beëindigd.’
Derkaoui, een economiestudent in een wijde rappersbroek, zegt het prima te vinden dat de vrouw meer rechten krijgt. De islam bepaalt dat burgers zich moeten houden aan de wet, meent hij, en dus accepteert hij welke verandering in de Moudawana dan ook.
Maar hij ziet wel een ongunstig neveneffect, waarover ook Marokkaanse kranten schrijven: jongeren gaan ongehuwd samenwonen, vooral in de grote steden. ‘De man is niet bang geworden voor het huwelijk, maar voor een echtscheiding’, aldus Derkaoui. ‘Hij is bang dat hij dan zijn spullen kwijtraakt, want de vrouw kan nu een deel opeisen. Dus kiest hij voor samenwonen.
Maar dat is gevaarlijk, want stel dat de vrouw zwanger raakt. Dat is zonder huwelijk een misdaad.’ Overigens wordt er ook nog steeds volop getrouwd, in 2007 volgens het ministerie van Justitie 9 procent meer dan het jaar ervoor.
Derkaoui ziet de positie van de vrouw zo: ‘Het zijn moeders die hun dochters opvoeden. Het is dus vooral de eigen verantwoordelijkheid van vrouwen dat ze verandering brengen in hun situatie.’ Rachid El Halouti is het daarmee eens: ‘Mijn moeder wil zelf dat mijn vader de baas is. Op het platteland denken veel meisjes nog steeds zo. Waarom weigeren zij geen dingen die ze niet willen?’
Ze weten het: vrouwen in Marokko hebben een zwaar leven. Maar, zegt El Halouti: ‘Dat hebben mannen ook.’ Vrouwen willen tegenwoordig vooral oudere mannen omdat die meer geld hebben. Op datingsites laten Marokkaanse vrouwen precies weten wat hun wensen zijn: een man met een eigen huis en een auto.
Derkaoui knikt. En wat moeten zij, jongemannen dan? El Halouti werkt zeven dagen in de week voor een schamel loon. Derkaoui is nog niet klaar met zijn studie en moet maar afwachten of hij een baan krijgt. En één ding staat vast: zonder een behoorlijk inkomen kunnen zij niet eens één echtgenote krijgen.
bron