deVerdeler
07-01-2009, 10:25
De loden last van het verleden
maandag 29 december 2008 14:18
De strijd tussen Israël en Hamas is losgebarsten en het geweld is heviger dan ooit. Sinds de oprichting in 1948 vecht Israël al om zijn voortbestaan. Hoe zat het ook weer met de stichting van het land en zijn conflict met de Palestijnen? Een roerige historie sinds 1947.
1947 Naar het Beloofde Land
In juni ramt de Britse marine op de Middellandse Zee het Joodse illegale emigrantenschip Exodus , nadat het op 11 juni was vertrokken vanuit Frankrijk. De Britten slepen het schip naar Haifa. Groot-Brittannië had al voor de Tweede Wereldoorlog de Joodse immigratie naar het Britse protectoraat Palestina illegaal verklaard en immigranten teruggestuurd naar het land van herkomst.
1948 Zionistische aanslagen
In januari ontploft er een bom in het Semiramis Hotel in Jeruzalem. Twintig mensen komen om. Een splintergroepering van het Joodse verzet vermoedt dat zich in het hotel Arabische terroristen schuilhielden. In de jaren twintig bewapenen Joden en Arabieren zich al met bommen. Via sabotage wil het verzet de Britten tot vertrek dwingen.
1948 Staatsvorming
Op 14 mei trekken de laatste Britse troepen zich terug uit Palestina en verklaren de Joden, onder aanvoering van David Ben-Goerion, de staat Israël onafhankelijk. Ben-Goerion grijpt terug op het plan van de Verenigde Naties uit november 1947, dat voorzag in een tweedeling van het land, met de heilige stad Jeruzalem onder VN-bestuur.
1948 Onafhankelijkheidsoorlog
Direct na de onafhankelijkheidsverklaring wordt Israël aangevallen door Egypte, Syrië, Libanon, Jordanië en Irak. Israël slaat de aanvallers binnen enkele weken af. De in de wapenstilstand van 1949 bepaalde grenzen vormen nog steeds het internationaal erkende grondgebied van Israël. Jeruzalem krijgt een oostelijk en een westelijk deel.
1948 Vlucht
In de Onafhankelijkheidsoorlog trekken 750.000 Palestijnen vanuit Israël naar de Gazastrook, Libanon, de Westelijke Jordaanoever en Jordanië. Palestijnen noemen de trek al Nakba , de catastrofe. De oorlog brengt ook een stroom Joodse vluchtelingen op gang. Ruim 800.000 Joodse inwoners van Arabische landen vluchten of worden uitgezet.
1956 Suezcrisis
De spanningen tussen Egypte en Israël lopen sterk op. Egypte blokkeert de Golf van Akaba en sluit het Suezkanaal af voor Israëlische schepen. Als Egypte het Suezkanaal nationaliseert, haalt het zich ook de woede van Groot-Brittannië en Frankrijk op de hals. Na de aanvallen van het Britse, Franse en Israëlische leger brengt Egypte civiele vrachtschepen tot zinken om het kanaal te versperren. De havenstad Port Said wordt door brand vrijwel verwoest, waarop het Egyptische leger zich gedemoraliseerd terugtrekt. Nadat de Sovjet-Unie zinspeelt op ingrijpen, dwingen de Verenigde Staten de geallieerden tot een wapenstilstand.
1957 Gaza-Stad
Het Israëlische leger blijft na de verovering van de Gazastrook tijdens de Suezcrisis nog enkele maanden aanwezig in het gebied. In 1957 nemen manschappen van UNEF, de United Nations Emergency Force, het gezag in de Gazastrook over. Het is de eerste gewapende veiligheidsmissie in de geschiedenis van de Verenigde Naties.
1967 Zesdaagse Oorlog
Om een geplande aanval te voorkomen, beschiet de Israëlische luchtmacht in juni Egyptische troepen in de Sinaï en vernietigt het bijna de gehele Egyptische luchtmacht. Israëlische grondtroepen rukken op tot aan het Suezkanaal. In het noorden veroveren de Israëliërs de Syrische Golanhoogten. De mythe van ‘het beste leger ter wereld’ is geboren.
1968 Opkomst Arafat
Na de Zesdaagse Oorlog wordt Israël geteisterd door aanslagen van Fatah. Israël probeert het hoofdkantoor van de beweging te vernietigen. De strijd wordt een onderdeel van de heldenlegende van Yasser Arafat. Zijn Fatah wordt de sterkste fractie in de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO. In 1969 wordt Arafat voorzitter van de PLO.
1970 Zwarte september
Palestijnen patrouilleren zwaarbewapend in de straten van de Jordaanse hoofdstad Amman. Na een mislukte aanslag op koning Hoessein komt het tot een burgeroorlog. Hoessein laat Palestijnse woonkampen bombarderen. Egypte bemiddelt tussen Arafat en Hoessein. De PLO verkast naar Libanon, Arafat vertrekt naar Caïro.
1972 Olympische Spelen
Bij een bevrijdingspoging in München komen alle negen Israëlische gijzelaars om het leven, net als een politieagent en vijf van de acht Palestijnse terroristen. Het commando Zwarte September had daarvoor in het olympisch dorp twee Israëlische atleten vermoord en eiste de vrijlating van tweehonderd Arabische gevangenen in Israël.
1973 Yom Kippoer-oorlog
Op de Grote Verzoendag, Yom Kippoer, wordt Israël in 1973 van twee kanten aangevallen. Egypte steekt het Suezkanaal over en Syrië valt aan vanaf de Golanhoogten. In veertien dagen verovert Israël alle gebieden terug. De Arabische landen hebben voor het eerst bewezen dat ze militair gevaarlijk kunnen zijn.
1977 Israëlisch-Egyptische toenadering
De Egyptische president Anwar Sadat rijdt samen met de Israëlische premier Menachem Begin door de stad Ismalia aan het Suezkanaal. Sadat is de eerste Arabische staatsman die de Knesset, het Israëlische parlement, toespreekt en die daarmee het bestaansrecht van Israël erkent. Hij wordt feestelijk ontvangen in Jeruzalem.
1979 Camp David-akkoorden
Eind 1978 komen premier Begin en president Sadat op uitnodiging van Jimmy Carter bijeen voor besprekingen op Camp David, het buitenverblijf van de Amerikaanse president. Het vredesverdrag, dat wordt ondertekend op 26 maart 1979, voorziet in een overgangsregime voor de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook.
1981 Sadat vermoord
Bij een parade in Caïro op 6 oktober wordt de Egyptische president Sadat door een fundamentalistische Egyptische militair doodgeschoten. Samen met premier Begin kreeg Sadat in 1978 de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn rol in de Camp David-akkoorden. Bij de begrafenis van Sadat zijn geen Arabische staatsmannen aanwezig.
1982 Oorlog in Libanon
Israël belegert en bombardeert zeventig dagen lang de Libanese hoofdstad Beiroet. Het land verkeert sinds 1975 in burgeroorlog. Arafats PLO maakte van Zuid-Libanon gebruik om Israël te bestoken, maar wordt door de Israëlische inval teruggedrongen naar de hoofdstad. Op 1 september komt de belegering van Beiroet ten einde.
1987 Eerste Palestijnse opstand
Nadat een Israëlische vrachtwagen vier Palestijnen doodrijdt, culmineert de frustratie van de Palestijnen over de aanwezigheid van Israëliërs op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook in het uitbreken van de Eerste Intifada (opstand). Ondanks sterke militaire weerstand van Israël blijft de Intifada aanhouden tot 1991.
1991 Golfoorlog
In 1990 valt het Irak van Saddam Hoessein buurland Koeweit binnen. In een poging van Saddam om de Arabische landen los te weken van de geallieerden, die het tegen Irak opnemen, bestookt hij Israël met 39 scudraketten. Palestijnen moedigen Saddam aan, ondanks Israëlische maatregelen om ook de Palestijnse bevolking te beschermen.
1993 Vrede van Oslo
Na maandenlang geheime onderhandelingen en bemiddeling van de Amerikaanse president Bill Clinton, komen PLO-voorzitter Arafat en de Israëlische premier Yitzhak Rabin tot een vredesakkoord. Palestijnen zouden delen van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook overnemen. Het verdrag leidt tot grote verdeeldheid in Israël.
1995 Moord op Rabin
Op 4 november wordt de Israëlische premier Rabin doodgeschoten door een Joodse extremist. Vlak voor zijn dood hield hij een toespraak tegen geweld. De moord is de climax van een verbitterd nationaal debat over het vredesproces. Rabins opvolger, de socialist Shimon Peres, verliest de verkiezingen van Likoed-leider Benjamin Netanyahu.
1997 Zelfmoordaanslagen
Drie leden van de Palestijns-islamitische terroristische organisatie Hamas blazen zichzelf op in Jeruzalem. Vier mensen vinden de dood, 154 mensen raken gewond. Honderden zelfmoordaanslagen op Israëlisch gebied zullen in de loop der jaren volgen. Uit vergelding vernietigt Israël de huizen van familieleden van de zelfmoordterroristen.
2000 Tweede Palestijnse opstand
Een bezoek van de Israëlische oppositieleider Ariel Sharon aan de Tempelberg in Jeruzalem op 28 september 2000 brengt hevige rellen teweeg onder de Palestijnse bevolking. De rellen zijn het begin van de Tweede Intifada, ook wel de al-Aqsa-intifada genoemd, een spiraal van geweld die tot halverwege 2005 zal duren.
2000 Terugtrekking uit Zuid-Libanon
Het Israëlische leger trekt zich na achttien jaar terug uit de ‘veiligheidszone’ in het zuiden van Libanon. In die tijd zijn meer dan achthonderd Israëlische soldaten omgekomen bij aanslagen en aanvallen van de terroristische Hezbollah-beweging. Hezbollah viert de Israëlische terugtrekking als een militaire overwinning.
maandag 29 december 2008 14:18
De strijd tussen Israël en Hamas is losgebarsten en het geweld is heviger dan ooit. Sinds de oprichting in 1948 vecht Israël al om zijn voortbestaan. Hoe zat het ook weer met de stichting van het land en zijn conflict met de Palestijnen? Een roerige historie sinds 1947.
1947 Naar het Beloofde Land
In juni ramt de Britse marine op de Middellandse Zee het Joodse illegale emigrantenschip Exodus , nadat het op 11 juni was vertrokken vanuit Frankrijk. De Britten slepen het schip naar Haifa. Groot-Brittannië had al voor de Tweede Wereldoorlog de Joodse immigratie naar het Britse protectoraat Palestina illegaal verklaard en immigranten teruggestuurd naar het land van herkomst.
1948 Zionistische aanslagen
In januari ontploft er een bom in het Semiramis Hotel in Jeruzalem. Twintig mensen komen om. Een splintergroepering van het Joodse verzet vermoedt dat zich in het hotel Arabische terroristen schuilhielden. In de jaren twintig bewapenen Joden en Arabieren zich al met bommen. Via sabotage wil het verzet de Britten tot vertrek dwingen.
1948 Staatsvorming
Op 14 mei trekken de laatste Britse troepen zich terug uit Palestina en verklaren de Joden, onder aanvoering van David Ben-Goerion, de staat Israël onafhankelijk. Ben-Goerion grijpt terug op het plan van de Verenigde Naties uit november 1947, dat voorzag in een tweedeling van het land, met de heilige stad Jeruzalem onder VN-bestuur.
1948 Onafhankelijkheidsoorlog
Direct na de onafhankelijkheidsverklaring wordt Israël aangevallen door Egypte, Syrië, Libanon, Jordanië en Irak. Israël slaat de aanvallers binnen enkele weken af. De in de wapenstilstand van 1949 bepaalde grenzen vormen nog steeds het internationaal erkende grondgebied van Israël. Jeruzalem krijgt een oostelijk en een westelijk deel.
1948 Vlucht
In de Onafhankelijkheidsoorlog trekken 750.000 Palestijnen vanuit Israël naar de Gazastrook, Libanon, de Westelijke Jordaanoever en Jordanië. Palestijnen noemen de trek al Nakba , de catastrofe. De oorlog brengt ook een stroom Joodse vluchtelingen op gang. Ruim 800.000 Joodse inwoners van Arabische landen vluchten of worden uitgezet.
1956 Suezcrisis
De spanningen tussen Egypte en Israël lopen sterk op. Egypte blokkeert de Golf van Akaba en sluit het Suezkanaal af voor Israëlische schepen. Als Egypte het Suezkanaal nationaliseert, haalt het zich ook de woede van Groot-Brittannië en Frankrijk op de hals. Na de aanvallen van het Britse, Franse en Israëlische leger brengt Egypte civiele vrachtschepen tot zinken om het kanaal te versperren. De havenstad Port Said wordt door brand vrijwel verwoest, waarop het Egyptische leger zich gedemoraliseerd terugtrekt. Nadat de Sovjet-Unie zinspeelt op ingrijpen, dwingen de Verenigde Staten de geallieerden tot een wapenstilstand.
1957 Gaza-Stad
Het Israëlische leger blijft na de verovering van de Gazastrook tijdens de Suezcrisis nog enkele maanden aanwezig in het gebied. In 1957 nemen manschappen van UNEF, de United Nations Emergency Force, het gezag in de Gazastrook over. Het is de eerste gewapende veiligheidsmissie in de geschiedenis van de Verenigde Naties.
1967 Zesdaagse Oorlog
Om een geplande aanval te voorkomen, beschiet de Israëlische luchtmacht in juni Egyptische troepen in de Sinaï en vernietigt het bijna de gehele Egyptische luchtmacht. Israëlische grondtroepen rukken op tot aan het Suezkanaal. In het noorden veroveren de Israëliërs de Syrische Golanhoogten. De mythe van ‘het beste leger ter wereld’ is geboren.
1968 Opkomst Arafat
Na de Zesdaagse Oorlog wordt Israël geteisterd door aanslagen van Fatah. Israël probeert het hoofdkantoor van de beweging te vernietigen. De strijd wordt een onderdeel van de heldenlegende van Yasser Arafat. Zijn Fatah wordt de sterkste fractie in de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO. In 1969 wordt Arafat voorzitter van de PLO.
1970 Zwarte september
Palestijnen patrouilleren zwaarbewapend in de straten van de Jordaanse hoofdstad Amman. Na een mislukte aanslag op koning Hoessein komt het tot een burgeroorlog. Hoessein laat Palestijnse woonkampen bombarderen. Egypte bemiddelt tussen Arafat en Hoessein. De PLO verkast naar Libanon, Arafat vertrekt naar Caïro.
1972 Olympische Spelen
Bij een bevrijdingspoging in München komen alle negen Israëlische gijzelaars om het leven, net als een politieagent en vijf van de acht Palestijnse terroristen. Het commando Zwarte September had daarvoor in het olympisch dorp twee Israëlische atleten vermoord en eiste de vrijlating van tweehonderd Arabische gevangenen in Israël.
1973 Yom Kippoer-oorlog
Op de Grote Verzoendag, Yom Kippoer, wordt Israël in 1973 van twee kanten aangevallen. Egypte steekt het Suezkanaal over en Syrië valt aan vanaf de Golanhoogten. In veertien dagen verovert Israël alle gebieden terug. De Arabische landen hebben voor het eerst bewezen dat ze militair gevaarlijk kunnen zijn.
1977 Israëlisch-Egyptische toenadering
De Egyptische president Anwar Sadat rijdt samen met de Israëlische premier Menachem Begin door de stad Ismalia aan het Suezkanaal. Sadat is de eerste Arabische staatsman die de Knesset, het Israëlische parlement, toespreekt en die daarmee het bestaansrecht van Israël erkent. Hij wordt feestelijk ontvangen in Jeruzalem.
1979 Camp David-akkoorden
Eind 1978 komen premier Begin en president Sadat op uitnodiging van Jimmy Carter bijeen voor besprekingen op Camp David, het buitenverblijf van de Amerikaanse president. Het vredesverdrag, dat wordt ondertekend op 26 maart 1979, voorziet in een overgangsregime voor de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook.
1981 Sadat vermoord
Bij een parade in Caïro op 6 oktober wordt de Egyptische president Sadat door een fundamentalistische Egyptische militair doodgeschoten. Samen met premier Begin kreeg Sadat in 1978 de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn rol in de Camp David-akkoorden. Bij de begrafenis van Sadat zijn geen Arabische staatsmannen aanwezig.
1982 Oorlog in Libanon
Israël belegert en bombardeert zeventig dagen lang de Libanese hoofdstad Beiroet. Het land verkeert sinds 1975 in burgeroorlog. Arafats PLO maakte van Zuid-Libanon gebruik om Israël te bestoken, maar wordt door de Israëlische inval teruggedrongen naar de hoofdstad. Op 1 september komt de belegering van Beiroet ten einde.
1987 Eerste Palestijnse opstand
Nadat een Israëlische vrachtwagen vier Palestijnen doodrijdt, culmineert de frustratie van de Palestijnen over de aanwezigheid van Israëliërs op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook in het uitbreken van de Eerste Intifada (opstand). Ondanks sterke militaire weerstand van Israël blijft de Intifada aanhouden tot 1991.
1991 Golfoorlog
In 1990 valt het Irak van Saddam Hoessein buurland Koeweit binnen. In een poging van Saddam om de Arabische landen los te weken van de geallieerden, die het tegen Irak opnemen, bestookt hij Israël met 39 scudraketten. Palestijnen moedigen Saddam aan, ondanks Israëlische maatregelen om ook de Palestijnse bevolking te beschermen.
1993 Vrede van Oslo
Na maandenlang geheime onderhandelingen en bemiddeling van de Amerikaanse president Bill Clinton, komen PLO-voorzitter Arafat en de Israëlische premier Yitzhak Rabin tot een vredesakkoord. Palestijnen zouden delen van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook overnemen. Het verdrag leidt tot grote verdeeldheid in Israël.
1995 Moord op Rabin
Op 4 november wordt de Israëlische premier Rabin doodgeschoten door een Joodse extremist. Vlak voor zijn dood hield hij een toespraak tegen geweld. De moord is de climax van een verbitterd nationaal debat over het vredesproces. Rabins opvolger, de socialist Shimon Peres, verliest de verkiezingen van Likoed-leider Benjamin Netanyahu.
1997 Zelfmoordaanslagen
Drie leden van de Palestijns-islamitische terroristische organisatie Hamas blazen zichzelf op in Jeruzalem. Vier mensen vinden de dood, 154 mensen raken gewond. Honderden zelfmoordaanslagen op Israëlisch gebied zullen in de loop der jaren volgen. Uit vergelding vernietigt Israël de huizen van familieleden van de zelfmoordterroristen.
2000 Tweede Palestijnse opstand
Een bezoek van de Israëlische oppositieleider Ariel Sharon aan de Tempelberg in Jeruzalem op 28 september 2000 brengt hevige rellen teweeg onder de Palestijnse bevolking. De rellen zijn het begin van de Tweede Intifada, ook wel de al-Aqsa-intifada genoemd, een spiraal van geweld die tot halverwege 2005 zal duren.
2000 Terugtrekking uit Zuid-Libanon
Het Israëlische leger trekt zich na achttien jaar terug uit de ‘veiligheidszone’ in het zuiden van Libanon. In die tijd zijn meer dan achthonderd Israëlische soldaten omgekomen bij aanslagen en aanvallen van de terroristische Hezbollah-beweging. Hezbollah viert de Israëlische terugtrekking als een militaire overwinning.