Citaat:
Bismillah Ar-Rahman Ar-Rahim.
Het geven van advies is een onderdeel van de islaam, aangezien de Profeet (salla Allahu 'alayhi wa salaam) heeft gezegd: "De deen is naseeha. De deen is naseeha. De deen is naseeha." Daarop vroegen de metgezellen (radya Allahu 'anhum): "Tegenover wie, O boodschapper van Allah?" Hij antwoordde: "Tegenover Allah en Zijn boodschapper en de imaams van de mensen en het gewone volk." (Overgeleverd in Muslim.) Het is de plicht van de moslims om het volgende vers in praktijk te brengen: "die tot het goede aansporen en het kwade verbieden". (QS9:112.) Het probleem dat zich nu echter afspeelt is dat wij wel "adviseren" maar vaak op een verkeerde en foute manier. Daarom hoop ik dat wij middels onderstaande tips beter zullen letten op de manier waarop wij naseeha geven, en deze tips gelden in de eerste plaats voor mijzelf. In het boek "Hoe corrigeerde de Profeet de fouten van mensen?" heeft Muhammad Salih Al-Munajjid heel wat tips geschreven, indien men geînteresseerd is.
#1: Adviseer enkel om de juiste redenen.
Bij elke daad die je verricht - klein of groot - is het van immens en essentieel belang dat jouw (goede) daad overeenkomt met jouw intentie, het is dus belangrijk dat men een oprechte en zuivere intentie heeft. De Profeet (salla Allahu 'alayhi wa salaam) heeft namelijk duidelijk gemaakt in de bekende h'adith dat alle daden beoordeeld worden op de intentie. Wanneer men dus adviseert uit trots of om de ander te degraderen, doet men het om de verkeerde redenen en verandert een (goede) daad in een zonde. De ware gelovige adviseert zijn broeder of zuster in het goede omdat hij om zijn medemoslim geeft en hem enkel het goede toewenst, de ware gelovige zoekt niet naar fouten van zijn broeders of zusters maar probeert deze fouten te verbergen of te verbeteren op een juiste manier. Soms gebeurt het dat men adviseert nadat men zich heeft ingespannen om fouten te zoeken en te vinden, en daarbij vergeet men zijn eigen fouten. Hassan al-Basri (moge Allah hem genadig zijn) heeft gezegd: "O zoon van Adam! Je zult geen ware imaan bereiken totdat je niet meer let op fouten van anderen die je zelf ook hebt, en totdat je die fout van jezelf corrigeert. En als je dat gedaan hebt, zul je weer een andere fout vinden die je nog niet gecorrigeerd hebt. Als je dat doet zul je het erg druk met jezelf hebben. En de meest geliefde dienaar van Allah is degene die zoals deze persoon is." Subhana-Allah, hoe ver staan wij van deze beschrijving? We moeten natuurlijk niet vergeten dat het tegelijkertijd ook de plicht is van de moslim om het slechte af te keuren met de hand, tong of hart.
#2: Ken het verschil tussen adviseren en vernederen.
Een tip die ik zelf zo goed mogelijk probeer toe te passen is dat men niet adviseert in het openbaar, tenzij het noodzakelijk is dat het advies in het openbaar wordt gegeven. Welke persoon houdt ervan dat hij bekritiseerd wordt te midden van een publiek? Als men dit zelf liever niet ondergaat, moet men zeker rekening houden met de wensen van zijn broeder of zuster. Want de gelovige wenst zijn broeder wat hij zichzelf wenst. Al-Fudayl ibn 'Iyaad (radya Allahu 'anhu) heeft kort en bondig gezegd: "De gelovige verbergt (de zonde van zijn broeder) en adviseert (hem), terwijl de kwaaddoener (hem) te schande maakt en veroordeelt." In feite is het vanzelfsprekend dat men de betreffende persoon alleen aanspreekt want enkel hij is degene aan wie jouw advies gericht is. Als het om de een of andere reden niet mogelijk is, kan men nog altijd op een subtiele manier adviseren zodat niemand zich beledigd hoeft te voelen. In verschillende ah'adith wordt duidelijk verteld dat de moslimbroeder de eer van zijn broeder dient te beschermen en dat hij zijn fouten niet mag blootstellen. En zijn we vergeten dat de boodschapper van Allah (salla Allahu 'alayhi wa salaam) heeft gezegd: "En wie tekortkomingen van een moslim verbergt, zijn tekortkomingen zullen door Allah op de dag des Oordeels verborgen worden." (Overgeleverd in Bukhari en Muslim.) Sommigen van de geleerden zeiden tegen degenen die tot het goede aansporen: "Streef er hard naar om de fouten van de zondaren te verbergen, want het blootstellen van hun fouten toont een zwakheid in islam. Datgene wat het meest verdient om verborgen te worden, is iemands fouten."
#3: Het geven van naseeha moet met akhlaaq gebeuren.
Het belang van het hebben van akhlaaq (goede karakter) is enorm, ook en vooral wanneer men anderen adviseert en corrigeert. Wees niet hardvochtig en streng want daarmee maak je het moeilijk voor de anderen en geef je hen een slecht gevoel over de deen. De Profeet (salla Allahu 'alayhi wa salaam) adviseerde ons om het de mensen gemakkelijk te maken en niet moeilijk. Wanneer men zachtaardig met de mensen omgaat, bereikt men veel meer. Leg de ander uit wat hij verkeerd doet en wat hij eraan kan veranderen, maar doe dit op een vriendelijke manier zodat hij het als een zegening beschouwt in plaats van een belediging. De Profeet (salla Allahu 'alayhi wa salaam) tegen Al-Ashadj zei: "Jij bezit twee eigenschappen waar Allah van houdt, zachtheid en rust." (Overgeleverd in Muslim.) Herinneren wij dan niet de woorden van de boodschapper van Allah (salla Allahu 'alayhi wa salaam) waarin hij zegt dat degene die arm is aan vriendelijkheid in feite arme is aan het goede. (Overgeleverd in Muslim.) Probeer dus te letten op de manier waarop je dingen overbrengt, geef de ander een gevoel dat jij om hem geeft en hem het goede toewenst. Geef hem absoluut niet het gevoel dat jij beter bent dan hij en dat hij verre van het juiste pad verwijderd is. Hoevaak wordt er gezegd, "Broeder/zuster, jij moet nog heel veel leren", op zo'n manier dat de geadviseerde met weinig woorden wordt beledigd.
#4: Soms is het beter om niets te zeggen.
Het kan zijn dat je adviseert op een manier zoals het een moslim betaamt, dat je de richtlijnen en adviezen van de Profeet (salla Allahu 'alayhi wa salaam) opvolgt maar dat de reactie uiteindelijk toch niet zo geweldig is. Weet dat, als je jouw best gedaan hebt om tot het goede aan te sporen maar de ander wil het niet aanvaarden, jij niet veel meer kunt doen. Laat het niet gebeuren dat een welgemeend advies leidt tot een discussie die geen einde kent. Niet enkel is het zinloos, maar ook kan het gebeuren dat jouw goede intentie gedurende de discussie verandert. Vergeet niet dat de Profeet (salla Allahu 'alayhi wa salaam) heeft gezegd: "Ik sta garant voor een huis in het onderste van het Paradijs voor degene die ophoudt met te discussiëren, ook al zou hij zich op de waarheid bevinden." (Overgeleverd in Abu Dawud.) Verder is het ook mogelijk dat een grote discussie het gevolg is van een kleine advies, bij zulke gevallen is het beter om kleine fouten te negeren. Al-Hasan zei: "Geen enkel nobel persoon zal over elke kleine fout vallen." En Soefyan zei: "Een oogje toeknijpen is de daad van nobele mensen." We kennen allemaal wel de bekende h'adith waarin de profeet (salla Allahu 'alayhi wa salaam) zegt: "Laat een gelovige man een gelovige vrouw niet haten; wanneer hij van iets in haar karakter niet houdt, zal hij tevreden zijn met iets anders in haar karakter." (Overgeleverd in Muslim en Ahmad.) Dit advies kunnen wij ook toepassen bij gewone relaties, het is niet altijd nodig om fouten te adviseren aangezien ieder van ons feilbaar is. Niemand van ons is perfect, dus verwacht ook niet dat de mensen rondom je heen perfect zijn. Radja ibn Hoeyoewah heeft gezegd: "Degene die enkel bevriend wil zijn met een broeder die geen gebreken heeft, zal maar weinig vrienden hebben! En degene die een broeder wil hebben die zich volledig aan hem wijdt, zal zich tekort gedaan voelen, en degene die zijn broeders steeds op fouten wijst, zal veel vijanden hebben!"
Zie vervolg...