De politie gaat een andere definitie gebruiken voor etnisch profileren. Maar ze gooit haar diversiteitsbeleid niet ineens om, verduidelijkt Peter Slort, wel zet de politie iedere keer een stapje naar meer bewustwording.
De portefeuillehouder diversiteit bij de politie juicht het toe dat zijn werkgever een nieuwe definitie gaat hanteren van etnisch profileren (zie kader onderaan). De maatregel is onderdeel van een nieuw ‘handelingskader’, dat verspreid wordt onder het korps. “Iedere agent krijgt ermee te maken, tijdens briefings en op de werkvloer.”
Wat staat er nog meer in?
“Agenten krijgen verschillende trainingen, met hetzelfde vertrekpunt. Namelijk dat je controleert op basis van feiten en omstandigheden, niet op basis van etniciteit. Die moeten leiden tot meer bewustwording over vooroordelen. Iedereen heeft vooroordelen, de vraag is of je er bewust van bent. Een andere maatregel is dat je altijd uitlegt waarom je iemand ondervraagt. Professionele bejegening is heel belangrijk. Vaak worden mensen niet etnisch geprofileerd, maar hebben ze wel dat idee. Uitleggen waarom je iets doet, kan misverstanden uit de weg helpen.”
Hoe vaak wordt er etnisch geprofileerd bij de politie?
“We weten dat het gebeurt, niet hoe vaak. De hoop en verwachting is dat het nu al veel minder is, door het maatschappelijke debat en meer bewustwording bij de politie. We gaan de klachtenprocedure eenvoudiger maken, zodat mensen misstanden beter kunnen melden. Vertrouwen ze de politie niet, dan kunnen ze ook meldingen doen bij Controle Alt Delete (zie kader onderaan). Nu krijgen we enkele meldingen per maand over etnisch profileren. Dat is voor mij niet het bewijs dat het niet méér gebeurt. Anderzijds blijkt uit onderzoek dat jongeren vaak denken dat het vaker gebeurt dan werkelijkheid is. Ze lezen er heel veel over op sociale media. Als je doorvraagt of ze het zelf hebben meegemaakt, dan is dat vaak niet het geval. Ook Youtube-filmpjes uit Amerika dragen bij aan de beeldvorming. Ik wil niet bagatelliseren, maar het is lastig de vinger op het fenomeen te leggen.”
Dit najaar zou een pilot starten, waarbij elke politiecontrole geregistreerd wordt. Hoe staat het daarmee?
“De pilot is een paar maanden uitgesteld, het is technisch nogal gecompliceerd. We willen er graag dit voorjaar mee beginnen. In het systeem kunnen agenten voor een staandehouding zien hoe vaak iemand al gecontroleerd is en hoe vaak een proces verbaal is opgemaakt. Als je een automobilist wil stoppen die de afgelopen maanden al vier keer gecontroleerd is, zonder dat een bekeuring is gegeven, dan moet een agent zich de vraag stellen waarom hij diegene een vijfde keer wil controleren. Dat zorgt voor bewustwording. En zo kunnen wij meten, welke groepen vaak worden gecontroleerd terwijl er niets aan de hand is. Hebben zij een bepaalde etniciteit of leeftijd? Het aantal onnodige controles zal afnemen. Bovendien kunnen we met het systeem klachten over etnisch profileren natrekken.”
Zo gek is het toch niet dat een agent een jonge jongen in een dure sportauto vraagt te stoppen?
“De vraag is of etniciteit een rol speelt. Een jongen van 18 in een heel dure auto wekt verbazing. Ik vind het niet gek als hij wordt gestopt in een buurt waar veel wordt gedeald. Hij kan ook de spits van Ajax zijn. Als je dan als jonge Marokkaanse Nederlander vijf keer gecontroleerd wordt, is het heel vervelend.”
Sommige etnische groepen zijn oververtegenwoordigd in de criminaliteit. Meer controles bij die groepen, leidt ook tot meer aanhoudingen.
“Misschien heb je dan meer succes, maar je maakt ook meer kapot. Marokkaans-Nederlandse jongeren zijn oververtegenwoordigd in inbraakstatistieken. Je kunt zeggen: die groep controleren we vaker. Maar het aantal criminelen is maar een heel klein deel van de totale groep. Al controleer je tien mensen en je pakt daar één iemand van op. Dan nog zit je er negen keer ernaast. Die negen heb je later ook heel hard nodig, voor tips of informatie. Maar die hebben dan een hekel aan de politie.”
Politie volgt Amnesty International
De politie zal voortaan dezelfde definitie voor etnisch profileren hanteren als Amnesty International. Die luidt: “een vorm van discriminatie waarbij de politie iemand stopt, controleert, fouilleert of aanhoudt, (mede) vanwege zijn huidkleur of herkomst en zonder goede en geldige reden.” Voorheen gebruikte de politie de definitie dat iemand ‘louter op basis van uiterlijk’ werd staande gehouden. Het verschil zit hem in de woorden ‘louter’ en ‘mede’. Volgens de organisatie Controle Alt Delete (CAD), die zich inzet tegen etnisch profileren, wordt vrijwel niemand ‘louter’ om zijn of haar huidskleur staande gehouden, maar is huidskleur wel vaak één van de redenen van politie-optreden. CAD organiseerde maandagavond een bijeenkomst waar de politie onder meer haar nieuwe definitie bekend maakte, de organisatie is blij met de koerswijziging. “Wij zijn heel blij dat de politie zich nu voor het eerst heel krachtig uitspreekt tegen etnisch profileren”, zegt een woordvoerder.
Geplaatst door Haythem 