1. #1
    MVC Lid

    Reacties
    5.361
    29-03-2011

    Indië in de oorlog

    Nederlands-Indië verandert grondig tijdens de Japanse bezetting. De blanke koloniale bovenlaag is nauwelijks meer te zien in het straatbeeld. Zij worden geïnterneerd in kampen.

    De Nederlanders die ‘vrij’ blijven, zo’n 200.000 mensen, hebben meestal gemengd bloed. Zij zijn niet Indonesisch, maar ‘Indisch’ en zo voelen ze zich ook. Verknocht aan Nederland, al zijn ze er vaak nog nooit geweest. Hun vooroorlogse status wordt gedurende de bezetting steeds verder ondermijnd door het groeiende zelfbewustzijn van de Indonesiërs.

    Een nieuwe dreiging
    Koloniale apartheid
    In vooroorlogs Nederland bepaalt de verzuiling voor een belangrijk deel je plek in de maatschappij. In de kolonie Nederlands-Indië is dat eerder afkomst en materiële welvaart. Hoe witter hoe beter, hoe rijker hoe meer aanzien.

    De meeste Indische Nederlanders horen tot de middenklasse. Zij voelen zich vaak weer verheven boven de massa van de bevolking, de ‘inheemsen’, al was het maar omdat die geen Nederlandse staatsburgers zijn. De Indonesiërs zijn slechts onderdanen van het Koninkrijk.

    Indische Nederlanders zitten zelf echter ook in het koloniale keurslijf. Zij worden gediscrimineerd door de ‘totoks’, de blanke mensen die in Nederland zijn geboren. De discriminatie is vaak subtiel, zoals het weigeren van een lidmaatschap van een sociëteit.

    Dat is de ervaring van de grootvader van Nanny Vogler. Maar de vader van Greta Pietersz wordt in haar beleving wel in alle clubs aanvaard. Hij heeft dan ook een hoge functie bij de Javasche Bank, zeg maar de staatsbank van Nederlands-Indië. De familie Pietersz is bovendien een Indische familie met wortels die teruggaan naar de tijd van de VOC en Jan Pieterszoon Coen.

    Troostmeisjes en animeermeisjes
    Tijdens de Grote Oost-Aziatische Oorlog zet het Japanse leger in elk gebied dat verovert wordt bordelen op voor de soldaten. Lokale meisjes worden daar gedwongen te werken. Voor hen hebben de Japanners de term ‘troostmeisjes’ bedacht.

    Ook in Indonesië worden in 1942, direct na de bezetting, bordelen ingericht. Families proberen hun dochters uit het zicht te houden, de reputatie van de Japanse soldaten is berucht. Harde cijfers ontbreken, voor heel Azië lopen de schattingen uiteen van 50.000 tot 200.000 troostmeisjes.

    Vooroorlogse luxe hotels worden het werkterrein van ‘animeermeisjes’. Zij zijn er voor de hogere Japanse militairen en krijgen voor hun diensten betaald, in geld of natura. Vaak zijn het Indische vrouwen, want zij zijn het meest in trek bij de Japanners.

    Over vrijwillige contacten met de bezetter in Indië is nauwelijks iets bekend, maar veel van onze tieners kennen voorbeelden uit hun omgeving van vrouwen die betrekkingen onderhouden met Japanse officieren. Het is de enige manier om nog in hun eigen onderhoud en dat van de kinderen te kunnen voorzien.

    Nanny herinnert zich uit het ziekenhuis waar zij werkte ook de diverse keren dat er dames langskomen voor een abortus. Er wordt natuurlijk kwaad over gesproken, maar er zijn na de oorlog geen scènes zoals in Nederland, waar de zogenaamde moffenhoeren publiekelijk worden kaalgeschoren.

    De verwezenlijking van een Indonesisch ideaal
    Japan bezet Indonesië met als motto ‘Azië voor de Aziaten’. Ze gebruiken de archipel al snel als wingewest, maar de Indonesiërs, met name jongeren, zien wel heil in het motto. Het Japanse bestuur lijkt een oud ideaal mogelijk te gaan maken: onafhankelijkheid. Op termijn, dat wel, maar het is de vervulling van een wens die al tientallen jaren leeft bij de elite van Indonesische intellectuelen.

    Het is een wens die nauwelijks gehoor vond bij de koloniale autoriteiten. De vooroorlogse samenleving is weinig flexibel: dat ‘inheemsen’ zelf een staat konden leiden was onvoorstelbaar. Maar op 17 augustus 1945 roept de voorman van de nationalistische beweging, Soekarno, toch echt de Republiek Indonesië uit.

    Op de stoep van zijn huis, hij heeft de verklaring op een klein papiertje gezet. Dat is bewaard gebleven en de Japanse invloed is daar nog van af te lezen: het is geen 17-08-‘45, maar 17-08-‘25, de Japanse jaartelling.
    ‘Bersiap’: de chaos na de Japanse capitulatie
    Als Japan capituleert op 15 augustus 1945, staan er alleen in het uiterste oosten van de Indonesische archipel geallieerde troepen. De Japanse bezetter krijgt van het geallieerde opperbevel opdracht de bestaande orde te handhaven. Maar sommige Japanse officieren sympathiseren met de Indonesische nationalistische beweging en geven hun wapens aan Indonesische jongeren. De leiders van de nationalisten kunnen het revolutionaire vuur niet in bedwang houden.

    Het handjevol Engelse troepen dat eind september op Java arriveert lukt dat evenmin. Rond oktober 1945 begint op Java een periode van anarchie en chaos. Bersiap wordt het later genoemd, naar de kreet van de pemoedas, de Indonesische jongeren.

    Indische Nederlanders zijn een makkelijke prooi voor de fanatieke pemoedas. En voor criminele bendes, want die slaan ook hun slag nu elk gezag afwezig is. Bijna al onze tieners ervaren de Bersiap periode als angstiger dan de Japanse bezetting.

    Een deel vlucht halsoverkop naar gebied dat onder controle van de geallieerden staat en moet het kleine beetje bezit dat ze nog hebben achterlaten. Anderen zien het moorden voor hun eigen ogen gebeuren. Christine en Henk hebben daar later in Nederland last van en gaan in therapie.


    https://anderetijden.nl/programma/1/...orlog---Deel-2
    Goed artikel voor Mathijs m.b.t. de PVDA:


    http://politiek.tpo.nl/2015/01/18/de...-u-uit-pluche/

  2. #2
    MVC Lid

    Reacties
    5.361
    29-03-2011

    Op 8 maart 1942 capituleert Nederlands-Indië voor Japan. Het is de dag die het einde van het koloniale tijdperk inluidt, want de Japanse bezetting betekent een complete ommekeer van koloniale waarden. De blanke bewoners verliezen hun macht en worden in kampen geïnterneerd. De letterlijke 'onderdanen' van het koninkrijk, de Indonesiërs, krijgen een nieuwe positie, direct onder de heerschappij van de Japanse bezetter.

    Blijft over de grote groep Nederlandse staatsburgers van gemengd bloed, driekwart van het totaal - zo'n 200.000 mensen, die niet wordt geïnterneerd. Deze groep moet, net als Nederlanders onder Duitse bezetting, zien te overleven onder nieuwe machthebbers, met nieuwe regels. Tieners van toen vertellen over hun ervaringen. De eerste aflevering is zaterdag 25 februari om 21.20 uur te zien op NPO 2.

    Wennen aan de bezetter
    De oorlog begint
    Op 7 december 1941 valt Japan de Amerikaanse vlootbasis Pearl Harbor bij Hawaï aan en daarmee is de wereldoorlog een feit. Naast de Verenigde Staten en Engeland verklaart ook Nederland de oorlog aan Japan. De verrassingsaanval is een compleet succes en voor lange tijd is de Amerikaanse vloot in de Pacific verlamd.

    Binnen korte tijd veroveren de Japanners grote delen van Zuidoost-Azië en rukken op richting Nederlands-Indië. Een geallieerde vloot in de Javazee wordt door de Japanners vernietigend verslagen. Op 1 maart landen de Japanners op Java en op 5 en 7 maart worden Batavia en Soerabaja bezet.

    Op zondag 8 maart 1942 capituleert het KNIL onvoorwaardelijk. Het wordt een dag later bekend gemaakt en hiermee eindigt na 350 jaar de Nederlandse overheersing van Indonesië. In de jaren van de Japanse bezetting zal Nederlands-Indië langzaam maar zeker ophouden te bestaan.

    Wel of niet het kamp in
    In 1942 wonen er, naast 60 miljoen Indonesiërs, ongeveer 360.000 Nederlanders en Europeanen in Nederlands-Indië. De meesten, 280.000, zijn ‘Indische Nederlanders’, mensen van gemengd Indonesische, Chinese en Nederlandse afkomst. De Japanners zien deze groep als Aziaten, terwijl het Nederlandse staatsburgers zijn.

    Iedereen ouder dan 18 jaar moet tegen betaling een persoonsbewijs aanschaffen, een zogenaamde pendafteran. Hierin staat in welke mate je Europees dan wel Indisch bent. De indeling in categorieën volgt de vooroorlogse, koloniale administratie die een onderscheid maakt tussen blank, gemengd, vreemde oosterling (Chinezen en Arabieren) of inheems.

    Hoe minder Europees, hoe minder je wordt beschouwd als vijand. In de praktijk is een gemengde afkomst geen garantie voor een veilig bestaan. De Japanse geheime politie, de Kempeitai, pakt gedurende de bezettingsjaren ook willekeurig mensen op.

    De eersten die worden geïnterneerd zijn de militairen. Van de beroepssoldaten van het KNIL, het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger, tot de jongens en mannen die na het uitbreken de oorlog in de Pacific in december 1941 werden opgeroepen om als stads- of landwacht te functioneren.

    Afkomst speelt bij deze internering geen rol, het zijn krijgsgevangenen, zo’n 60.000 man. Vervolgens worden de ‘volbloed’ Nederlanders opgesloten, zo’n 80.000 mensen. Sommige blanke mannen blijven buiten het kamp, zij dragen om hun bovenarm vaak een witte band met rode bol. Het is een teken dat ze werken voor de Japanners omdat hun kennis en kunde vooralsnog onmisbaar zijn. Denk aan spoorwegen en waterwerken.

    Een garantie op veiligheid is dit werk niet. Soms belanden de mannen alsnog in een interneringskamp. Tenslotte blijven er zo’n 200.00 Indische Nederlanders buiten de kampen. Zij passen zich noodgedwongen aan de nieuwe omstandigheden aan.

    Tjatoeten
    Het Japanse bezettingsleger op Nederlands-Indië heeft de taak zelfvoorzienend te zijn. Dat betekent dat de economie in zijn geheel in dienst komt te staan van de oorlog. Brandstof, voedsel, ruwe grondstoffen, alles wordt geproduceerd en gefabriceerd voor het Japanse leger.

    Tegelijkertijd worden er honderdduizenden Indonesische arbeidskrachten geronseld, de zogenaamde romusha’s, die onder erbarmelijke toestanden te werk worden gesteld. Ook onder de Indische bevolking worden mensen aan het werk gezet, op melkerijen en in de landbouw.

    Met het wegvallen van de oude economie raken veel mensen hun inkomen kwijt. Vaders worden geïnterneerd, raken hun baan kwijt of worden te werk gesteld. Moeders en kinderen die achterblijven worden vaak uit huis gezet. Ze moeten zich zien te redden door met andere familieleden samen te wonen. Bezittingen moeten worden verkocht om aan geld te komen. Sieraden, kleding, hele inboedels worden van de hand gedaan. Er ontstaan een levendige ruilhandel, tjatoeten wordt dat genoemd.

    Het einde van de kolonie
    Gedurende de oorlogsjaren is de Nederlands-Indische samenleving grondig veranderd. Het Nederlandse koloniale gezag is van het toneel verdwenen, de Indische gemeenschap leidt een gemarginaliseerd bestaan. De Indonesische bevolking daarentegen krijgt steeds meer nationaal zelfbewustzijn. De Japanners geven hen bestuursfuncties, laten een Indonesisch parlement op papier functioneren en zetten Indonesische paramilitaire organisaties op.

    Op 15 augustus 1945 capituleert Japan nadat Hiroshima en Nagasaki door atoombommen zijn verwoest. Maar van een bevrijding zoals in Nederland in mei 1945 is geen sprake. Er zijn op Java geen geallieerde troepen.

    Twee dagen later, op 17 augustus, roepen de nationalistische leiders Soekarno en Hatta de onafhankelijkheid van Indonesië uit. Er ontstaat een machtsvacuüm met chaos als gevolg. In de revolutionaire sfeer van die tijd vinden er aanslagen en moordpartijen plaats.

    De Nederlandse geïnterneerden worden ironisch genoeg nu beschermd door hun voormalige Japanse vijanden. Voor veel Indische Nederlanders is die bescherming er echter niet. Het laatste restje Indische samenleving dat er nog over was in 1945 wordt in deze periode bijna letterlijk de nek omgedraaid. Velen vluchten in de loop van de tijd uiteindelijk naar Nederland, het ‘vaderland’ waar ze vaak nog nooit eerder zijn geweest.


    https://anderetijden.nl/aflevering/6...e-in-de-oorlog


    Zo zie je maar, zo slecht waren de Japanners niet. En Nederlanders maar huilen over hoe bruut de "jappen" waren, en hoe goed de Nederlanders waren. Nederlandse mogen wel wraak nemen na vijf jaar aan bezetting, maar owee als die spleetogen het doen die Nederland eeuwen land heeft mishandeld, uitgebuit, afgeslacht, verkracht en vernederd.
    Goed artikel voor Mathijs m.b.t. de PVDA:


    http://politiek.tpo.nl/2015/01/18/de...-u-uit-pluche/