Achtergelaten vrouwen en kinderen wachten op terugkeer naar Nederland
In Marokko gedumpt voor een jongere vrouw
Na een vakantie in Marokko laten mannen regelmatig hun vrouw en kinderen achter bij familie. Die zijn daar vaak diep ongelukkig. Vaak is er niets aan te doen.
Door onze redacteur Ahmet Olgun
BERKANE, 20 AUG. ,,Ech nie'', zegt Ibtissam (17) zoals alleen Hollandse tieners dat kunnen zeggen. De vraag was of ze gelukkig is in Taza, een stoffige stad in Noordoost-Marokko, waar de mannen de dag op terrasjes doorbrengen en de vrouwen binnenblijven. Hier werd Ibtissam precies twee jaar geleden door haar vader als een ongewenste puppy achtergelaten bij haar zieke moeder, die hij al had verruild voor een jongere vrouw.
,,Ik doe niets hier'', vertelt Ibtissam in perfect Nederlands door de telefoon. Zij en haar moeder wonen nu in bij haar oom. Deze staat een ontmoeting niet toe. ,,Geen school, geen werk. De hele dag schoonmaken en slapen. Ik mag van mijn oom nooit alleen naar buiten. Hij is hartstikke streng. Eén keer in de drie maanden mag ik van mijn oom met ma even naar buiten, wandelen door de stad.'' Om haar Nederlands op peil te houden herleest ze Nederlandse bladen en ze schrijft lange brieven aan haar vriendinnen in Nederland.
Ibtissam werd in 1994 door haar vader naar Nederland gehaald. Ze kwam te wonen in Boskoop en leerde Nederlands op een taalschool in Gouda. Ze functioneerde zo goed op de vmbo, dat haar mentor had voorgesteld Ibtissam het komend schooljaar te laten overstappen naar de havo. Ibtissam keerde echter nooit terug van vakantie. Ze heeft geen idee waarom haar vader zonder haar is teruggekeerd naar Nederland, en wel met haar paspoort. Ze had geen problemen met zijn nieuwe vrouw en haar halfzusjes, verzekert ze.
Ibtissam sluit uit dat haar vader de vernederlandsing van haar dochter vreesde. ,,Hij wilde juist dat ik alleen maar met Nederlandse kinderen omging. Ik moest van hem juist Nederlands leren om iets te bereiken. Mijn vader houdt niet zo van de Marokkanen daar.'' Haar vader heeft al zijn telefoonnummers veranderd. Ze vermoedt dat hij haar om financiële redenen kan hebben weggedaan. ,,Hij zei dat ik te duur was. Maar ik werkte elke zaterdag bij een bloemenkwekerij.''
Het is onduidelijk hoeveel vrouwen en kinderen uit Nederland door hun echtgenoten en vaders worden gedropt in Marokko. De Nederlandse ambassade houdt geen statistieken bij, zegt ambassadeur Revis. Vorig jaar werden 27 vrouwen en een veelvoud ervan aan kinderen door hun mannen en vaders achtergelaten in Marokko, zegt Mohammed Sayem van de stichting Steunpunt Remigranten in Berkane.
Sayem maakt zich op voor de nieuwe stroom van achtergelaten vrouwen en kinderen die zich begin september zullen aanmelden. Pas dan zullen de meesten het doorkrijgen dat ze zijn gedumpt. Hij heeft de consul verzocht om een apart loket in te richten voor achtergelaten vrouwen, zodat ze zo snel mogelijk kunnen terugkeren. Nu worden hun visa-aanvragen behandeld als alle andere en moeten ze maanden, soms jaren, in Marokko blijven.
Vroeger ging het voornamelijk om oudere mannen die zich ontdeden van hun vrouw om haar voor een jongere in te ruilen. Of om mannen die hun dochters in Marokko achterlieten uit vrees dat ze in Nederland zouden ontsporen. Sayem: ,,Maar tegenwoordig zijn het steeds vaker jonge mannen die hun vrouwen hier dumpen.'' Mannen van de tweede generatie die van jongs af in Nederland wonen. Ze huwen een meisje uit Marokko, laten haar overkomen, kinderen baren en kort voordat ze drie jaar in Nederland woont en zelf een permanente verblijfsvergunning kan krijgen, laten ze vrouw en koters achter bij familie in Marokko. Sayem heeft er geen verklaring voor.
Sayem pakt een dik dossier uit de archiefkast. Bovenop de stapel ligt het geval van een jonge vrouw. In 1999 trouwde ze met een Nederlandse Marokkaan, een jaar later voegde ze zich bij hem in het kader van gezinsvorming. Ze kregen twee kinderen. In januari van dit jaar ging zij uit eten met haar man in een restaurant. Op de terugweg viel ze in de auto in slaap. Ze was gedrogeerd door haar man. Ze werd wakker bij de Marokkaanse douane in Tanger. Hier zette hij zijn vrouw en kinderen op de bus naar het huis van haar ouders. Hij ging de auto laten repareren, zei hij. In feite keerde hij meteen terug naar Nederland, met medeneming van de papieren van zijn vrouw en kinderen.
Enkele weken later viel het muntje bij de vrouw. De man zei haar dat hij zijn kinderen in Marokko wilde laten opgroeien, met de normen en waarden van zijn vaderland. De vrouw kon uiteindelijk terugkeren naar Nederland na de tussenkomst van een Amsterdamse rechter. Die oordeelde dat het niet aan de man was haar verblijfsvergunning te beëindigen. Op 16 juli is ze teruggegaan. ,,Uiteindelijk gaan de meeste achtergelaten vrouwen en meisjes wel terug naar Nederland'', vertelt Sayem. ,,Maar wel na inschakeling van advocaten.''
Tegen beter weten in blijft Khadija, inmiddels veertien, regelmatig het kantoor van het Steunpunt Remigranten bezoeken. Of er nieuws is in haar zaak, wil ze elke keer weten, om vervolgens teleurgesteld huiswaarts te keren. Zo ook vandaag. ,,Ik denk niet dat ik dit jaar nog naar Nederland kan gaan'', zegt ze een beetje onwennig in het Nederlands dat ze al jaren alleen maar spreekt met medewerkers van het steunpunt. ,,Ik hoop het wel.'' Zij werd drieëneenhalf jaar geleden door haar vader gedumpt bij haar moeder in Oujda. Ook haar vader had de moeder van zijn kinderen vervangen door een jongere vrouw. Op haar vijfde ging ze naar Alkmaar. ,,Hij sloeg me'', vertelt ze. ,,Ik heb een keer de kindertelefoon gebeld.'' Zo kwam ze onder de hoede van de Kinderbescherming. ,,Mijn vader zei: kom, we gaan voor een weekje naar je moeder in Oujda. Vakantie. Maar hij ging zonder mij terug.''
Ook al heeft Khadija de Nederlandse nationaliteit en viel ze onder de verantwoordelijkheid van de Kinderbescherming toen ze werd meegenomen naar Marokko, de ambassade in Rabat zegt niets voor haar te kunnen doen. Ze is nu eenmaal minderjarig en haar vader heeft het recht haar op te voeden zoals hij dat wil en waar hij dat wil. Op haar achttiende kan ze een nieuw Nederlands paspoort bij de ambassade aanvragen.
De tijd dringt voor Ibtissam. De kans op een weerzien met haar Nederlandse vriendinnen wordt met de dag kleiner. Ze wordt over zes maanden achttien. Dan kan de Kinderbescherming niets voor haar doen. Als Ibtissam volwassen is geworden, kan haar vader haar niet meer naar Nederland halen in het kader van gezinshereniging. Daarna rest Ibtissam geen ander middel dan een (schijn)huwelijk, wil ze ooit nog terugkeren naar Nederland.
Of ze Nederland mist? ,,Ech wel.''